Mục lục
Tổng hợp những bài thơ hay của nhà thơ Tú Xương
1: Thương Vợ
Quanh năm kinh doanh ở mom sông ,
Nuôi đủ năm con với một chồng .
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông .
Một duyên, hai nợ, âu đành phận ,
Năm nắng, mười mưa, dám quản công .
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc :
Có chồng hờ hững cũng như không !
2: Văn Tế Sống Vợ
Con gái nhà dòng, lấy chồng kẻ chợ
Tiếng có miếng không, gặp chăng hay chớ
Mặt nhẵn nhụi, chân tay trắng trẻo, ai dám chê rằng béo rằng lùn ?
Người thư thả, tính hạnh khoan hoà, chỉ một nỗi hay gàn hay dở !
Đầu sông bãi bến, đua tài buôn chín bán mười
Trong họ ngoài làng, vụng lẽ chào dơi nói thợ
Gần xa nô nức, lắm gái nhiều trai
Sớm tối khuyên răn, kẻ thầy người tớ
Ông tu tác cửa cao nhà rộng, toan để cho dâu
Anh nhăm nhe bia đá bảng vàng, cho vang mặt vợ
Thế mà :
Mình bỏ mình đi, mình không chịu ở
Chẳng nói chẳng rằng, không than không thở .
Hay mình thấy tớ : nay Hàng Thao, mai phố Giấy mà bụng mình ghen ?
Hay mình thấy tớ : sáng Tràng Lạc, tối Viễn Lai, mà lòng mình sợ ?
Thôi thôi
Chết quách yên mồ
Sống càng nặng nợ
Chữ nhất phẩm ơn vua vinh tứ, ngày khác sẽ hay
Duyên trăm năm ông Nguyệt xe tơ, kiếp này đã lỡ
Mình đi tu cho thành tiên thành phật, để rong chơi Lãng Uyển, Bồng Hồ
Tớ nuôi con cho có rể có dâu, để toàn vẹn đạo chồng nghĩa vợ
3: Sông lấp
Sông kia rày đã nên đồng
Chỗ làm nhà cửa, chỗ trồng ngô khoai
Vẳng nghe tiếng ếch bên tai
Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò
4: Áo bông che bạn
Hỡi ai, ai có thương không ?
Đêm mưa, một mảnh áo bông che đầu
Vì ai, ai có biết đâu ?
Áo bông ai ướt khăn đầu ai khô ?
Người đi Tam Đảo, Ngũ Hồ
Kẻ về khóc trúc Thương Ngô một mình
Non non nước nước tình tình
Vì ai ngơ ngẩn cho mình ngẩn ngơ !
5 : Năm Mới chúc nhau
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau :
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu .
Phen này ông quyết đi buôn cối ,
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu .
Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu :
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu ?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc ,
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu .
Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang :
Đứa thì mua tước, đứa mua quan .
Phen này ông quyết đi buôn lọng ,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng .
Lẳng lặng mà nghe nó chúc con :
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn .
Phố phường chật hẹp, người đông đúc ,
Bồng bế nhau lên nó ở non .
Bắt chước ai ta chúc mấy lời :
Chúc cho khắp hết ở trong đời .
Vua, quan, sĩ, thứ, người muôn nước ,
Sao được cho ra cái giống người .
6 : Dại Khôn
Thế sự đua nhau nói dại khôn ,
Biết ai là dại, biết ai khôn .
Khôn nghề cờ bạc là khôn dại ,
Dại chốn vẵn chương, ấy dại khôn .
Này kẻ nên khôn đều có dại ,
Làm người có dại mới nên khôn .
Cái khôn ai cũng khôn là thế ,
7: Ba cai lăng nhăng
Một trà, một rượu, một đàn bà
Ba cái lăng nhăng nó quấy ta
Chừa được cái gì hay cái nấy
Có chăng chừa rượu với chừa trà !
8 : Bác cử nhu
Sơ khảo khoa này, bác cử Nhu
Thực là vừa dốt lại vừa ngu
Văn chương nào phải là đơn thuốc !
Chớ có khuyên xằng, chết bỏ bu !
9 : Bảo người bán sực tắc
Sực tắc đi đêm gõ điếc tai ,
Tiền thời không có biết vay ai ?
Chú ơi, bán chịu tôi vài bát ,
Sáng mai tôi trả một thành hai .
10: Bắt được đồng tiền
Đầu năm ra cửa được đồng xu tiền
Nào có cầu đâu, được tự nhiên
Ý hẳn nhà nho sang vận đỏ
Hay là con tạo thử người đen
Muốn đem trả nợ đòi nhà lại
Hay để làm lương giúp nước liền
Của cải vua ta đâu sẵn thế
Chữ đề Tự Đức hãy còn nguyên
11: Bợm Già
Thầy thầy tớ tớ, phố xênh xang ,
Thoạt nhác trông ra ngỡ cóc vàng .
Kiện hết sở Tuần, vô sở Sứ
Khi thì thầy số, lúc thầy lang .
Công nợ bớp bơ hình chúa Chổm ,
Phong lưu đài các giống ông hoàng .
Phong lưu như vậy giàu sang mãi
Điếu ống, xe dài độ mấy gang ?
12: Bỡn người làm mối
“ – Việc bác không xong tôi chết ngay ! ”
Chết ngay ? như thế hấp tấp vội vàng thay !
Chết riêng dễ một mình anh nhỉ ?
Sống bận ra chi lũ chúng mày !
Lấy được con hầu thì nó sướng
Gẫm xem thiên hạ lắm thằng hay .
Đứa ăn, đứa ngủ, đứa nào sướng ?
Đứa đắp chăn da, đứa thịt quay !
13: Bỡn ông âm điềm
Ấm không ra ấm, ấm ra nồi
Ấm chạy lăng quăng, ấm chẳng ngồi
Chán cả đồ chuyên cùng chén mẫu
Luộc giò, nấu thịt, lại đồ xôi
14: Buồn hỏng thi
Bụng buồn còn muốn nói năng chi ?
Đệ nhất buồn là cái hỏng thi .
Một việc văn chương thôi cũng nhảm ,
Trăm năm thân thế có ra gì !
Được gần trường ốc vùng Tỉnh Nam Định ,
Thua mãi bạn bè cánh Bắc Kì .
Rõ thực nôm hay mà chữ tốt ,
Tám khoa chưa khỏi phạm trường quy .
15: Cảm Tết
Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo
Tiền bạc trong kho chửa lĩnh tiêu
Rượu cúc nhắn đem, hàng biếng quẩy
Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu
Bánh chưng sắp gói, e nồm chảy
Giò lụa toan làm, sợ nắng thiu
Thôi thế thì thôi, đành tết khác
Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo
16: Câu Đối Tết
Thiên hạ xác rồi còn đốt pháo
Nhân tình trắng thế lại bôi vôi
Không dưng xuân đến chi nhà tớ ?
Có nhẽ trời mà đóng cửa ai !
Nực cười thay : nêu không, pháo không, vôi bột cũng không, mà tết !
Thôi cũng được : rượu có, nem có, bánh chưng cũng có, thừa chơi !
Xuân về chớ để xuân đi, thương kẻ quạt nồng cùng ấp lạnh
Năm mới khác gì năm cũ, van người bán muối với mua vôi
Vui xuân, xuân cả một trời, có lẽ rằng đâu đâu cũng vậy
Người học, học cho hết sách, hay là thế thế mà thôi
17: Cháu khóc Cô Chồng
Người có cô, sao cháu không cô ?
Nắng phơi nước mắt dễ hầu khô !
Xác xơ lông cánh con chim Việt
Nung nấu buồng gan cái ngựa Hồ
Phận gái lênh đênh nông bể ái
Nỗi nhà báo đáp chất sông Tô
Từ đây trăm sự ơn nhờ bác
Người có cô, sao cháu không cô ?
18: Chế bạn lấy vợ bé
Ông này mê gái, thực là mê ,
Thím khách già kia cũng gớm ghê .
Mới hỏi ra chừng chê bạc ít ,
Gần cheo toan sự trả cau về .
Mấy kỳ văn khó sao làm được ?
Một sợi tơ hồng chẳng biết vê …
Lo việc ai bằng ông bạn Bát ,
Cũng còn nhăn nhó sự nhiêu khê .
19: Chị Hằng,Thằng Cuội
Tôi thấy người ta có bảo rằng :
Bảo rằng thằng Cuội ở cung trăng !
Chứa ai chả chứa, chứa thằng Cuội ,
Tôi gớm gan cho cái chị Hằng .
20: Chiêm Bao
Bỗng thấy chiêm bao thấy những người
Thấy người nói nói lại cười cười
Tỉnh ra lại tiếc người trong mộng
Mộng thế thì bằng tỉnh mấy mươi
21: Chợt giấc
Nằm nghe tiếng trống, trống canh ba
Vừa giấc chiêm bao chợt tỉnh ra
Thiên hạ dễ thường đang ngủ cả
Việc gì mà thức một mình ta?
22: Chú Mán
Phong lưu nhất ai bằng chú Mán
Trong đồng đội chúng bạn kém thua xa
Buổi loạn ly bốn bể không nhà
Răng chẳng nhuộm, vợ chẳng lấy, lụa là chẳng mặc
Mán chỉ làm đủ tiền tiêu vặt
Khi cao lâu, khi cafe, khi nước đá, khi thuốc lá, khi lừ đừ ngồi xe
Sự đời Mán chẳng buồn nghe
23: Chữ Nho
Nào có nghĩa gì cái chữ nho
Ông nghè ông cống cũng nằm co
Chi bằng đi học làm thầy phán
Tối rượu sâm banh, sáng sữa bò
24: Chừa,..
Một trà một rượu một đàn bà
Ba cái lăng nhăng nó quấy ta .
Chừa được cái gì hay cái đấy ,
Có chăng chừa rượu với chừa trà !
25: Con Buôn
Ai đấy ai ơi khéo hợm mình !
Giàu thì ai trọng, khó ai khinh ?
Thằng Ngô mất gánh, say câu truyện
Chú lái nghiêng thoi mắc giọng tình
Có khéo có khôn thì có của ,
Càng già càng trẻ lại càng xinh .
Xuống chân lên mặt ta đây nhỉ ?
Chẳng biết rằng dơ dáng dại hình !
26: Cô hầu trách quan lớn
Chỉ trách người sao chẳng trách mình ?
Mình trung đâu đấy, trách người trinh ?
Áo dầy cơm nặng bao nhiêu đứa ?
Chiếu cạnh giường bên, mấy hột tình ?
Tơ tóc nỗi riêng thì xét nét
Giang sơn nghĩa cả nỡ mần thinh !
Cổ cong mặt lệnh, người đâu thế ?
Cái cóc bôi vôi khéo dại hình !
27: Cô Tây Đi Tu
Rứt cái mề đay ném xuống sông
Thôi thôi tôi cũng “ mét xì ” ông !
Âu đành chùa đó, âu đành phật
Cũng chẳng con chi, cũng chẳng chồng .
Chớ thấy câu kinh mà mặc kệ
Ai ngờ chữ “ sắc ” hoá ra “ không ” !
Tôi đây cũng muốn như cô nhỉ
Cái nợ trầu duyên rũ chửa xong .
28: Dạ Hoài
Kìa cái đêm nay mới gọi đêm !
Mắt giương, trong bụng ngủ không thèm
Tình này ai tỏ cho ta nhỉ ?
Tâm sự năm canh một ngọn đèn
29: Đại Hạn
Dạo này đá chảy với vàng trôi
Thiên hạ mong mưa đứng lại ngồi
Ngày trước biết gì, ăn với ngủ
Bây giờ lo cả nước cùng nôi
Trâu mừng ruộng nẻ cày không được
Cá sợ ao khô vượt cả rồi
Tình cảnh nhà ai nông nỗi ấy
Quạt mo phe phẩy một mình tôi
30: Đánh Tổ Tôm
Bực chẳng nhẽ anh hùng khi vị ngộ ,
Như lúc đen chơi cuộc tổ tôm ,
Bài trạm thành cuối cánh phỗng ầm ầm ,
Ngồi thôi chẳng bốc quân rác rảnh .
Cũng có lúc không chi thì bát sách ,
Cũng có khi bạch định bốc yêu hồng ;
Cất bài lên ông lão vẫn lẩn vòng ,
Không đâu cả gặp kề năm bảy phỗng .
Cũng có ván tôm lèo lên chờ rộng ,
Vớ phải thằng bạch thủ phỗng tay trên .
Gớm ghê thay đen thực là đen !
Sắc như mác cũng thua thằng vận đỏ .
May mắn nhẽ hữu duyên năng hội ngộ ,
Bĩ cực rồi đến độ thái lai ;
Tiếng tam khôi chi để nhường ai ,
Hết bạch lại hồng, thông mãi mãi .
Nào những kẻ tay trên ban nãy ,
Đến giờ đây thay thẩy dưới tay ta ;
Tiếng bài cao lừng lẫy khắp gần xa ,
Bát vạn ấy người ta ai dám đọ .
Thế mới biết tổ tôm có đen thì có đỏ .
Thì anh hùng vị ngộ có lo chi ;
Trước sau, sau trước làm gì ?
31: Đạo Đức Giả
Hỏi lão đâu ta ? Lão ở Liêm
Trông ra bóng hình đã hom hem .
Lắng tai, non nước nghe chừng nặng
Chớp mắt trăng hoa, giả cách nhèm
Cũng đã sư mô cùng đứa trẻ
Lại còn tấp tểnh với đàn em .
Xuân thu ướm hỏi đà bao tá ?
Cái miếng phong tình vẫn chửa khem .
32: Đau Mắt
Vui chẳng riêng ai, ốm một mình
Hỏi ai, ai cũng chỉ mần thinh
Vừa đồng bạc lớn ông Lang Xán
Lại mấy hào con chú Ích Sinh
Hỏi vợ, vợ còn đi chạy gạo
Gọi con, con mải đứng chơi đình
Muốn mù trời chẳng cho mù nhỉ
Gương mắt trông chi buổi bạc tình
33: Để Vợ Chơi nhăng
Thọ kia mày có biết hay chăng ?
Con vợ mày kia, xiết nói năng !
Vợ đẹp, của người không giữ được ,
Chồng ngu, mượn đứa để chơi nhăng .
Ra đường đáng giá người trinh thục
Trong dạ sao mà những gió trăng ?
Mới biết hồng nhan là thế thế .
Trăm năm trăm tuổi lại trăm thằng !
34: Đi Thi Nói Ngông
Ông trông lên bảng thấy tên ông
Ông nốc rượu vào, ông nói ngông
Trên bảng, năm hai thầy cử đội
Bốn kỳ, mười bảy cái ưu thông
Xướng danh tên gọi trên mình tượng
Ăn yến xem ra có thịt công
Cụ xứ có cô con gái đẹp
Lăm le xui bố cưới làm chồng !
35: Gần Tết than việc nhà
Bố ở một nơi, con một nơi
Bấm tay tháng nữa hết năm rồi
Văn trường ngoại hạn quan không chấm
Nhà cửa giao canh nợ phải bồi
Tin bạn hoá ra người thất thổ
Vì ai nên nỗi quyển đâm vôi
Ba mươi mốt tuổi đà bao chốc
Lặn suối trèo non đã mấy hồi
36: Già chơi trống bỏi
Hỏi lão đâu ta ? Lão ở Liêm !
Trông ra bóng hình đã hom hem
Lắng tai non nước nghe chừng nặng
Chớp mắt trăng hoa giả cách nhèm
Cũng đã sư mô cùng lũ trẻ
Lại còn tấp tểnh với đàn em
Xuân thu ướm hỏi đà bao tá ?
Cái miếng phong tình vẫn chửa khem
37 :Giễu người thi đỗ
Một đàn thằng hỏng đứng mà trông ,
Nó đỗ khoa này có sướng không !
Trên ghế bà đầm ngoi đít vịt ,
Dưới sân, ông cử ngỏng đầu rồng .
38: Gửi người cũ
Yêu nhau chẳng lấy được nhau nào
Mình nghĩ làm thế nào, tớ nghĩ sao ?
Trai gái bởi tay bà mụ nặn
Vợ chồng nguyên mối chị Hằng trao
Xa nhau ngán nỗi lòng thương nhớ
Gần lại càng thêm dạ khát khao
Bến Vị non Nùng xa cách mấy
Mà không buộc chặt sợi tơ đào ?
39:Khóc Vợ Bạn
Quả núi Châu Phong mới bắc cầu
Thương anh về trước, chị về sau !
Tên đề bảng phấn ai không tiếc
Tiếng khóc non xanh vượn cũng sầu
Có mẹ tưởng là vui gượng lại
Không chồng hồ dễ sống chi lâu !
Bắc thang lên hỏi ông cầm sổ
Thăm thẳm mù trong xanh một màu
40: Mẹ vợ với chàng rể
Ai về nhắn bảo việc này cho :
Nhắn bảo ai rằng việc nhỡ to !
Chép miệng, bà nuôi to cái dại ,
Phờ râu, ông rể ẵm con so !
Cắm sào sâu quá nên thêm khổ ,
Néo chặt dây vào hoá phải lo .
Vẫn biết sống lâu nhiều sự lạ
Tử qui thắt lại một “ con cò ” .
Đôi nét về tiểu sử nhà thơ Tú Xương
Trần Tế Xương sinh ra vào ngày 5/9/1870 ( tức 10/8 ÂL ) tại số nhà 247 phố Hàng Nâu thành phố Tỉnh Nam Định với tên húy là Trần Duy Uyên. Ông thuộc dòng dõi nho gia, vốn là họ Phạm, đổi thành họ Trần là bởi vào đời Nhà Trần lập công lớn được phong quốc tính ( vua cho đổi theo họ nhà vua ). Ông nội Trần Tế Xương tên là Trần Duy Năng. Thân sinh của Trần Tế Xương là cụ Trần Duy Nhuận cũng là một nhà nho, thi nhiều khoa không đậu, sau làm Tự thừa ở dinh đốc học Tỉnh Nam Định, sinh được 9 người con, 6 trai, 3 gái, Tú Xương là con trưởng .
Ông đi học sớm và cũng sớm nổi tiếng mưu trí. Hồi mới lên 10 tuổi, nhà có khách đến chơi, thấy trước nhà có một dãy chậu hoa, khách bèn ra cho bé Uyên một câu đối : “ Đình tiền ngũ sắc hoa ” ( trước sân có hoa năm sắc ), Uyên liền chỉ vào lồng chim khướu treo ở hiên và đối : “ Lung trung bách thanh điểu ” ( trong lồng có chim trăm tiếng ). Khách nghe đối tấm tắc khen nhưng lại thở dài “ đời thằng bé lại lẩn quẩn như chim nhốt trong lồng ”. Ông học chữ Hán cụ kép làng Thành Thị, tên là Trần Chấn Thái, ngồi bảo học ở Thành Nam .
Cuộc đời ngắn ngủi có 37 năm của ông đã nằm gọn trong một quá trình bi thương nhất của quốc gia. Trước lúc ông sinh ra 3 năm thì 6 tỉnh nam kỳ mất trọn cho Pháp. Tú Xương lên 3 thì Bắc Kỳ trong đó có Tỉnh Nam Định bị tiến công lần thứ nhất. Tú Xương 12 tuổi, Bắc Kỳ, Tỉnh Nam Định bị tiến công lần thứ 2 và mất nốt. Hiệp ước Harmand 1883 rồi hiệp ước Patenôtre 1884 thừa nhận quyền thống trị của Pháp trên đất Nước Ta. những trào lưu kháng chiến chống Pháp diễn ra sôi sục nhưng lần lượt thất bại. Tú Xương sinh ra và lớn lên trong toàn cảnh lịch sử dân tộc đó .
Tú Xương lấy vợ năm 16 tuổi, vợ ông là bà Phạm Thị Mẫn.
Ông đi thi từ lúc 17 tuổi, đó là khoa Bính Tuất (1886). Các tài liệu khác chép nhầm là khoa Ất Dậu (1885).
Về văn bản tác phẩm
Tình hình văn bản tác phẩm của Tú Xương rất là phức tạp. Không có di cảo. Không có những khu công trình đáng đáng tin cậy tập hợp tác phẩm khi tác giả còn sống hoặc vừa nằm xuống. Sinh thời, nhà thơ sáng tác có vẻ như chỉ để tiêu sầu hoặc mua vui, thơ làm đọc lên cho vợ con, bè bạn nghe, rồi tùy ý truyền khẩu. Thành Nam thuở ấy còn có nhiều người hay thơ và thơ hay, cùng nỗi niềm và khuynh hướng với Tú Xương như Trần Tích Phiên, Phạm Ứng Thuần, Trần Tử Chi, Vũ Công Tự … Thơ họ cũng được phổ cập không ít. Lại 3 năm một lần thi hương, sĩ tử cả Bắc Kỳ tụ hội về đây, thơ hay được Viral càng thoáng đãng. Vì thế thơ Tú Xương càng dễ bị lẫn lộn .
Lúc đầu chỉ là những bài sưu tầm đăng giải rắc trên tạp chí Nam Phong ( những năm 1918, 1919, 1920, 1926 ). Tiếp đến sách “ Văn đàn bảo gián ( quyển 3 ) ” của Trần Trung Viên, Nam Ký thư quán TP. Hà Nội 1926, ra mắt 79 tác phẩm, trong đó phần đông đã được đăng ở Nam Phong. Từ đó, lần lượt Open những sách chuyên đề về Tú Xương. Có hai văn bản chữ Nôm hiện còn lưu giữ ở thư viện Hán – Nôm đó là Vị thành giai cú tập biên ( ký hiệu AB. 194 ) ghi rõ “ Nam Định Vị Xuyên tú tài Phượng Tường Trần Cao Xương Tử Thịnh trước tập ” và Quốc văn tùy ký ( ký hiệu AB. 383 ). Có 10 lần xuất bản bằng chữ quốc ngữ với những văn bản sau :
( 1 ) Vị Xuyên thi văn tập của Sở Cuồng ( tức Lê Dư ), Nam Kỳ thư quán ( 1931 – sau có tái bản ), ra mắt 174 tác phẩm gồm thơ, phú, câu đối. Mà sau này những sách khác thừa kế hiệu quả. Nhưng chép nhầm tên ông là Trần Kế Xương .
( 2 ) Trông dòng sông Vị ( Văn chương và thân thế Trần Tế Xương ) của Trần Thanh Mại, Trần Thanh Địch ( 1935 – lần thứ nhất ) ở Huế, sau tái bản nhiều lần .
( 3 ) Tú Xương thi tập do nhà sách Phúc Chí – 95 Hàng Bồ, TP.HN ( 1950 ) – trình làng 75 bài thơ phú .
( 4 ) Thân thế và thơ văn Tú Xương của Vũ Đăng Văn – nhà xuất bản Cây Thông, TP. Hà Nội ( 1951 ). Đính chính tên nhà thơ là Trần Tế Xương ( không phải Kế ) và trình làng 181 tác phẩm .
Những sách này là từ trước 1954, sưu tầm thơ Tú Xương còn rất là tùy tiện và phần đông không có chú giải thiết yếu. Việc khảo cứu về nhà thơ cũng chưa được đặt ra, nếu không kể đến cuốn Trông dòng sông Vị .
( 5 ) Văn thơ Trần Tế Xương – nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Thành Phố Hà Nội ( 1957 ). Giới thiệu chính thức 125 bài và đưa 55 bài vào phần tồn nghi .
( 6 ) Đấu tranh chống hai ý niệm sai lầm đáng tiếc về Tú Xương – nhà xuất bản Nghiên cứu cục xuất bản, Bộ văn hóa truyền thống TP. Hà Nội ( 1957 ) của Trần Thanh Mại nhân ngày lần thứ 50 ngày giỗ Tú Xương .
( 7 ) Tú Xương con người và nhà thơ của Trần Thanh Mại, Trần Tuấn Lộ – nhà xuất bản Văn hóa ( 1961 ). Giới thiệu 193 bài chính thức, 17 bài tồn nghi .
( 8 ) Thơ Trần Tế Xương – Ty văn hóa truyền thống Nam Hà ( 1970 ). Bài tiểu luận của Xuân Diệu in lần tiên phong ở đây, có nhiều phát hiện lý thú. Còn tác phẩm chỉ tuyển chọn chẵn 100 bài, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà thơ .
( 9 ) Thơ văn Trần Tế Xương – nhà xuất bản Văn học ( 1970 ) – có sự tham gia của Nguyễn Công Hoan chọn 151 tác phẩm và 22 bài tồn nghi .
( 10 ) Thơ văn Trần Tế Xương – nhà xuất bản Giáo dục đào tạo, TP.HN ( 1984 ). Cuốn này sao gần như trọn vẹn cuốn .
Chỉ có cuốn Tú Xương tác phẩm giai thoại của nhóm Nguyễn Văn Huyền ( chủ biên ), Đỗ Huy Vinh, Mai Anh Tuấn và người trình làng – giáo sư Nguyễn Đình Chú – Hội văn học thẩm mỹ và nghệ thuật Hà Nam Ninh ( 1986 ) là một khu công trình nghiên cứu và điều tra kỹ lưỡng và công phu. Loại ra những tác phẩm không phải của tác giả, so sánh, so sánh những bản đã in ở những lần xuất bản trước, chọn ra 134 bài là của Tú Xương và loại ra 68 bài ( có chú dẫn nguyên do loại ra cho từng bài một ). Bài viết này lấy tư liệu hầu hết ở cuốn sách đó .
Sau này nhất là thời Open việc xuất bản tràn ngập không được kiểm định kỹ đã lấy tư liệu ở những nguồn khác nhau kể trên, điều đó cũng lý giải tại sao những blog lại đưa ra những tư liệu khác nhau về Tú Xương .
Về đánh giá tác phẩm của nhà thơ Tú Xương
Mộ Trần Tế Xương tại thành phố Tỉnh Nam Định ( gần tượng đài Trần Quốc Tuấn )
Nói đến tài làm thơ của Tú Xương, nhiều người đã đặc biệt quan trọng quan tâm đến sự tích hợp hòa giải giữa những yếu tố hiện thực, trào phúng và trữ tình, trong đó trữ tình là gốc. Với Tú Xương, vẫn chưa thấy chắc như đinh có bài thơ chữ Hán nào, chỉ thấy thơ Nôm viết bằng những thể loại cổ xưa : thơ luật Đường – thất ngôn bát cú, tứ tuyệt ; phú ; văn tế ; câu đối ; hát nói ; lục bát. Ở thể loại nào Tú Xương cũng tỏ ra là một nghệ sĩ bậc thầy .
Nguyễn Công Hoan suy tôn Tú Xương là bậc thần thơ thánh chữ .
Xuân Diệu xếp hạng Tú Xương thứ 5 sau Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương và Đoàn Thị Điểm .
Tản Đà khi còn sống “ trong những thi sĩ tiền bối, phục nhất Tú Xương ” ( Xuân Diệu kể vậy ). Tản Đà tự nhận trong đời thơ của mình mới địch nổi Tú Xương một lần thôi bằng chữ “ vèo ” trong bài thơ Cảm thu, Tiễn thu của ông : Vèo trông lá rụng đầy sân. Nguyễn Công Hoan cũng kể vậy .
Nguyễn Tuân biểu dương Tú Xương là : một người thơ, một nhà thơ vốn nhiều công đức trong cuộc trường kỳ thiết kế xây dựng lời nói văn học của dân tộc bản địa Nước Ta .
Với Tú Xương, còn là hiện tượng kỳ lạ hiếm trong lịch sử dân tộc tác gia Nước Ta : Tú Xương có “ môn phái ”, “ môn đệ ”. Tên của ông là Trần Tế Xương, có lúc đổi thành Trần Cao Xương, nhưng đây là chữ xương với nghĩa “ thịnh vượng ” ( còn có nghĩa là đẹp, thẳng ). Sách xưa có chữ “ Đức giả xương ” ( người có đức, thịnh vậy ), không phải là xương theo nghĩa “ xương thịt ”. Nhưng người đời sau, mấy vị chuyên làm thơ trào phúng đã cố ý đùa nghịch và “ xuyên tạc ”, gắn cho cái nghĩa xương thịt, để rồi tự nguyện suy tôn Tú Xương ( thịt ) lên bậc tổ sư, còn mình là môn đệ. Và như vậy là lịch sử vẻ vang văn học Nước Ta ở thế kỷ 20 tự nhiên có một “ môn phái ” gồm Tú Xương, rồi Tú Mỡ, Tú Sụn, Cử Nạc và thêm “ chi phái ” : Tú Poanh, Đồ Phồn cũng là dòng tú, cử, đồ với nhau cả. Vinh dự thay cho vị tổ sư Tú Xương !
Xem thêm: Các bài thơ ngắn hay về cô giáo mầm non
Bức tranh hiện thực trong thơ Tú Xương là một bức tranh xám xịt. Cảm hứng trong thơ Tú Xương phần nhiều không hướng nhiều về phía phản ánh những cái tốt đẹp. Thi sĩ Tú Xương biết buồn đau trước vận nước vận dân. Với giọng văn châm biếm sâu cay, thơ văn của ông đã đả kích thực dân phong kiến, quan lại, những người bán rẻ lương tâm chạy theo tiền tài, những kẻ rởm đời lố lăng trong buổi giao thời .
Trên đây là những thông tin về nhà thơ Tú Xương do dean2020.edu.vn đã tổng hợp và san sẻ đến những bạn. Hy vọng với những san sẻ trên đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hơn về nhà thơ bạn nhé !
Source: https://expgg.vn
Category: Thông tin
