Phân tích bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên chính xác

Phân tích bài thơ chi tiết

Mở bài

Vũ Đình Liên là một nhà thơ đa tài đã để lại cho kho tàng văn học Nước Ta nhiều tác phẩm điển hình nổi bật. Thơ ông mang một giọng điệu hoài cổ rất đặc trưng. Ông đồ là một trong những tác phẩm tiêu biểu vượt trội Vũ Đình Liên đã để lại cho văn học Nước Ta. Bài thơ được sáng tác năm 1936 trong thực trạng nền Hán học đang mất dần vị thế do sự ảnh hưởng tác động của văn hóa truyền thống phương Tây. “ Ông đồ ” là tác phẩm nói lên tình hình đáng buồn của một mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ vốn là truyền thống cuội nguồn đang ngày càng mai một và dần lùi sâu và dĩ vãng. Nó mang đến một sự hụt hẫng vô cùng của tác giả cho một sự thay đổi không đáng có .

Thân bài

Ông đồ của Vũ Đình Liên được sáng tác năm 1936 trong hoàn cảnh nền Hán học đang mất dần vị thế do sự xâm nhập của nền văn hóa phương Tây. Tác phẩm được đăng trên tạp chí “Tinh hoa” và được đánh giá là một trong những tác phẩm xuất sắc thể hiện rõ nét xã hội thời bấy giờ. Bài thơ gợi nhớ đến một nét đẹp văn hóa của người dân Việt Nam đã lùi vào dĩ vãng bằng sự tiếc nuối. 

Mở đầu bài thơ, Vũ Đình Liên đã mở ra khung cảnh Tết – thời gian những ông đồ thường Open .

Mỗi năm hoa đào nở

Lại thấy ông đồ già

Bày mực tàu giấy đỏ

Bên phố đông người qua

Có lẽ những cái tên xưa sẽ chẳng thể toàn vẹn khi thiếu đi những bức thư pháp của ông đồ. Hình ảnh ấy đã trở nên vô cùng quen thuộc, bởi hàng năm cứ vào đúng thời gian đó ông đồ già lại Open với “ đồ nghề ” của mình là mực tàu và giấy đỏ. Ông đồ giống như sự lưu lại chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Khi ta thấy ông đồ Open bên phố cùng với những cánh đào hồng tươi khoe sắc thắm có nghĩa một năm cũ sắp qua đi, năm mới đang tới .
Bức tranh ông đồ được Vũ Đình Liên vẽ ra thật mộc mạc, đơn sơ nhưng đầy trân trọng. Ở đó ta thấy được sự sinh động người qua lại giữa cảnh ngày xuân, cùng ông đồ già ngồi bên phố đang vẽ những nét chữ điêu luyện. Bằng cách sử dụng từ ngữ “ mỗi ”, “ lại ” ta thấy được sự tuần hoàn của ông đồ. Ông đồ cùng với hoa đào cùng nhau tạo nên vẻ đẹp của ngày tết. Cùng với màu đen của mực tàu, màu hồng của hoa đào, màu đỏ của giấy đỏ đã làm cho bức tranh thêm sôi động .
Vũ Đình Liên đã đưa người đọc tìm đến với thời hoàng kim của ông đồ, thời ấy kĩ năng viết chữ của ông được ngợi khen, thán phục :

Bao nhiêu người thuê viết

Tấm tắc ngợi khen tài

Hoa tay thảo những nét

Như phượng múa rồng bay

Vào thời hoàng kim của ông đồ, rất nhiều người thuê ông viết chữ. Họ trân quý những nét chữ của ông và dành cho ông sự kính trọng của một bậc tiền bối. Tài năng của ông được phô diễn qua từng câu đối đỏ, từng nét chữ “như phượng múa rồng bay”. Sự so sánh ấy đã thể hiện phần nào sự ngưỡng mộ và tôn trọng của tác giả dành cho ông đồ. Phải là người am hiểu nền Hán học, chữ Nho thì ông đồ mới có thể “sáng tác” ra được những nét chữ tài hoa như vậy. 

Những nét chữ uốn lượn tài tình khiến cho người ta say đắm nét đẹp ấy. Với những người chơi chữ, đằng sau những nét chữ ấy là cả một bức tranh thẩm mỹ và nghệ thuật. Thế nên chơi chữ mới được xem là nụ cười bộc lộ cốt cách thanh cao của người chiêm ngưỡng và thưởng thức mà không phải ai cũng hoàn toàn có thể chơi. Ông đồ giống như một nghệ sĩ tài ba thực thụ, mỗi nét chữ của ông không chỉ đẹp mà còn có hồn. Vậy nên người ta đến với ông vì thán phục những nét chữ phóng khoáng, đến để chiêm ngưỡng và thưởng thức cái đẹp .
Nhưng khi nền văn hóa truyền thống Tây phương gia nhập, cũng là lúc thời thế đổi khác khiến ông đồ không còn được ngưỡng mộ như trước nước .

Nhưng mỗi năm mỗi vắng

Người thuê viết nay đâu

Giấy đỏ buồn không thấm

Mực đọng trong nghiên sầu

Những mùa xuân trước, người thuê ông đồ viết chữ đếm không xuể. Ấy thế mà nay đã đi đâu hết ? Họ vẫn ở đó, vẫn sắm đào, mai đón tết, nhưng sự xâm nhập của văn hóa truyền thống phương Tây đã làm cho giá trị truyền thống lịch sử bị lu mờ, mai một .

Nếu phần trước, tác giả vẽ ra bức tranh xuân tấp nập người qua lại thì ở đây lại là một khung cảnh quạnh hiu, vắng vẻ đến thê lương. Dường như thời gian đã cuốn đi những gì tươi đẹp của quá khứ. Câu hỏi “người thuê viết nay đâu” vang lên như một lời ai oán, xót xa. Giờ đây, người ta chẳng còn chơi chữ, mua chữ, thay vào đó là những thú chơi của phương Tây. Thế nên cảnh buồn trong tâm hồn đã nhuốm sang cả những vật vô tri vô giác. Đến giấy đó cũng buồn đến mức chẳng còn thắm, màu giấy nhạt dần vì không được viết lên những nét phượng múa rồng bay. Ngay cả thỏi mực đã mài chờ sẵn ấy cũng chẳng được dùng đến đã đọng lại trong nghiên. Mỗi cảnh vật đều nhuốm màu u uất, thể hiện sự xót xa, thương cảm của nhà thơ về một nét văn hóa lâu đời đang dần bị mai một. 

Ông đồ giống như một người lưu giữ văn hóa truyền thống, lưu giữ cái hồn dân tộc bản địa. Dù chẳng còn khách nhưng ông đồ già mỗi năm tết đến xuân về vẫn kiên trì ngồi bên hè phố :

Ông đồ vẫn ngồi đấy

Qua đường không ai hay

Lá vàng rơi trên giấy

Ngoài trời mưa bụi bay

Vẫn là khung cảnh ngày xuân ấy, thế nhưng ở đây lại mang một nỗi u uất đến khó tả. Sự xuất hiện của ông đồ dường như không còn quan trọng trong mắt mọi người nữa. Giờ đây ông như một cái bóng lặng lẽ bên phố chẳng ai hay biết. Dường như ông đồ đã rơi vào quên lãng. Hình ảnh “qua đường không ai hay” sao mà xót xa đến vậy. Từng một thời vàng son ai ai cũng ngưỡng mộ, ấy thế mà giờ đây chỉ còn là đống tro tàn. 

Sự tàn phai của thời hạn còn được biểu lộ qua hình ảnh chiếc lá vàng rơi cùng không khí lạnh lẽo và làn mưa lất phất. Toàn bộ khung cảnh giờ đây đã nhuốm màu tâm trạng. Và ở khổ thơ cuối, Vũ Đình Liên đã thể hiện nỗi xót xa vô hạn của mình cho một kiếp người, một nét văn hóa truyền thống :

Năm nay hoa đào nở

Không thấy ông đồ xưa

Những người muôn năm cũ

Hồn ở đâu bây giờ

Tết đến, xuân về, hoa đào vẫn khoe sắc hương, cảnh vật vẫn tuần hoàn. Ấy thế nhưng người ta chẳng còn thấy bóng hình ông đồ già nữa. Sự vắng bóng của ông là sự mất mát một nét văn hóa truyền thống cổ xưa làm tất cả chúng ta không khỏi tiếc thương. Những người từng mê nét chữ của ông, những người “ tấm tắc ngợi khen tài ” ông đồ đã biến hóa. “ Những người muôn năm cũ ” ấy không còn nhớ đến những câu đối đỏ viết bằng mực tàu, họ đã thích nghi với nền văn hóa truyền thống Tây phương. Thế nên những tinh túy của văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn đã dần bị mai một. Cuối bài thơ một thắc mắc vang lên “ hồn ở đâu giờ đây ” như một sự cảm thương, nuối tiếc cho những giá trị truyền thống cuội nguồn đã mất .

Kết bài

Phân tích bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên ta thấy được nét bút tinh tế cùng giọng thơ đầy tính nghệ thuật và thẩm mỹ. Ở đó, ta cảm nhận được sự trân trọng của nhà thơ so với một nét văn hóa truyền thống cũ của dân tộc bản địa. Đó là tiếng lòng của nhà thơ, cũng là tiếng lòng của bao thế hệ, là xót xa về sự mai một của những giá trị truyền thống cuội nguồn. Với thể thơ năm chữ, Vũ Đình Liên đã bày tỏ cảm hứng một cách thuận tiện nhất .

>> Xem thêm: Phân tích bài thơ ông đồ của nhà thơ Vũ Đình Liên

Source: https://expgg.vn
Category: Thông tin