5/5 – ( 3 bầu chọn )
BLOCKCHAIN – DECENTRALIZED
Sau một số ít bài về crypto được những anh chị đăng trong group, mình nhận thấy có 1 số ít đồng đội muốn hiểu rõ code của blockchain, của bitcoin, điều này có hơi vô lý vì group 40 ngàn thành viên trên 80 % – 95 % xuất thân là dân business chứ không phải dân technical. Nó giống việc những đồng đội nhờ cty phong cách thiết kế web làm cho cái website kinh doanh thương mại nhưng lại đòi có người giảng giải cho code PHP, database MySQL, Javascript …
Tuy nhiên để thõa lòng mong ước cũng như tránh cái nhìn thiên lệch về một nền tảng công nghệ tiên tiến được gọi là The Next Generation, mình mạng phép viết một chút ít kỹ năng và kiến thức về blockchain mà mình đã học được trong thời hạn qua ở mức cơm tầm trung cho dễ hiểu với toàn bộ mọi người. Đây là nền tảng khó chứ không hề đơn thuần, mình cũng chỉ mới nắm được phần vỏ nên không tránh được sai sót, tuy nhiên mình sẽ để lại những keyword để anh chị em muốn khám phá sâu hơn, đúng mực hơn bằng Google .
LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
Khái niệm chain of block sinh ra từ năm 1991, nhưng vào thời gian đó tiến hành quy mô này là bất khả thi vì như ngay tại nước Mỹ, số lượng PC vào thời gian đó rất là rất ít. Chủ yếu chỉ có những công ty .
Vào khoảng chừng cuối năm 2008 khi mà anh chị em tất cả chúng ta đều biết là có cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng, đồng đội làm trong ngành ứng dụng outsourcing chắc hiểu rõ hậu quả nhất, ảnh hưởng tác động của nó đến tận bàn thao tác của từng người. Nhân vật huyền bí Satoshi Nakamoto tung lên mạng một bài miêu tả về blockchain và đầu năm 2009 cho sinh ra ứng dụng tiên phong của nó – Bitcoin, nhằm mục đích chứng tỏ rằng blockchain hoàn toàn có thể làm được việc gì .
Vì lúc này, nhà nhà có PC, người người có máy tính. Là thời gian tốt để tiến hành quy mô Decentralized .
Mục lục
CENTRALIZED LÀ GÌ?
Trước khi hiểu Decentralized là gì, tất cả chúng ta cần điểm sơ qua về Centralized, quy mô mà tất cả chúng ta đã và đang sống với nó .
Centralized đúng như ý nghĩa của nó là quyền lực tối cao tập trung chuyên sâu vào một nơi. Dạng client-server. Ví như Google và FB dù có phân tán server khắp quốc tế ( Distributed ), tàng trữ trên Cloud ( điện toán đám mây ) thì một khi 2 cty này hủy bỏ một dịch vụ hay giải tán cty thì coi như mất hết mọi thứ của người dùng .
Nếu tất cả chúng ta đem 10 tỷ nộp vào một ngân hàng nhà nước và sau đó dùng internet banking để xem thì tất cả chúng ta thấy số lượng 10 tỷ trong thông tin tài khoản. Nên nhớ đây chỉ là số lượng do ngân hàng nhà nước cấp, nắm tiền trong tay lúc này là ngân hàng nhà nước, không phải tất cả chúng ta .
Khi tất cả chúng ta chuyển 10 tỷ đó cho một thông tin tài khoản khác, chỉ đơn thuần là ngân hàng nhà nước dời số lượng này qua cho thông tin tài khoản nhận ( nếu cùng ngân hàng nhà nước ), hoặc dời tiền qua ngân hàng nhà nước khác ( nhưng người nhận cũng chỉ là nhận số lượng ) .
Chuyện sẽ không có yếu tố gì nếu ngân hàng nhà nước làm ăn tốt, nhưng nếu giả sử ngân hàng nhà nước bị phá sản thì số 10 tỷ đó sẽ mất ( cùng lắm tất cả chúng ta nhận lại được 75 triệu hoặc không có gì cả – đâu ai biết thật sự có đền bù được hay không ). Hoặc hacker tiến công vào hàng loạt server của ngân hàng nhà nước ( như việc trường bay TSN đã bị hacker tiến công làm tê liệt mạng lưới hệ thống vào năm 2017 ) .
DECENTRALIZED LÀ GÌ?
Decentralized ngược lại với những yếu tố trên của Centralized, sử dụng mạng ngang hàng ( P2P ), quyền lực tối cao lúc này dân chủ, những người tham gia trong node có quyền lực tối cao như nhau ( mining / miner / validator ), được san sẻ phần thưởng theo triết lý game show ( Game of Theory ), hành sử theo một tập luật được pháp luật sẵn ( fixed set of rules ), đồng thuận ( consensus ) .
Giả sử có một loại coin A nào đó được nắm giữ và thanh toán giao dịch bởi 500.000 người, trong đó có 100.000 máy đào rãi rác khắp toàn thế giới thì lúc này mỗi người có một ví chứa A ( A wallet ) riêng, đi cùng với 1 private key và địa chỉ ví ( wallet address ). Tự mình quản trị và bảo mật thông tin, như nắm tiền mặt trong túi, chuyện làm mất là do lỗi cá thể .
Khi muốn chuyển tiền cho người khác thì chỉ việc và ví cá thể, nhập địa chỉ ví của người nhận vào ( received wallet address ) và send đi. Lúc này người chuyển và người nhận hoàn toàn có thể thuận tiện nhìn vào transaction id ( TxId ) là biết số coin mình đã được chuyển hay chưa, đã qua những bước confirm hay chưa. Lúc này mạng lưới hệ thống máy đào sẽ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm việc confirm những thanh toán giao dịch bằng thuật toán blockchain .
Quá trình này do mạng lưới hệ thống mining làm trọn vẹn tự động hóa, không ai hoàn toàn có thể can thiệp vào, kể cả trong trường hợp tại thời gian nào đó 100.000 máy chỉ còn đúng 2 máy trực tuyến thao tác thì thanh toán giao dịch vẫn triển khai xong. Đương nhiên việc này càng khó xảy ra vì 100.000 máy đào rãi rác khắp toàn thế giới, không ai chịu sự quản trị của ai, không có nguyên do nào cùng lúc tắt máy hoặc bị hack cùng một lúc .
Tính bảo mật thông tin cũng chính là điểm này, giả sử blockchain A tạo ra coin A bị hacker tiến công vào 1 máy nào đó và sửa đổi ( việc này làm được nhưng cực khó và tốn nhiều ngân sách về điện ), ngay lập tức hàng loạt mạng lưới hệ thống 99.999 máy còn lại nhận ra sai, vật chứng sự trá hình ( tamper-proof ) và lập tức bác bỏ sửa đổi này. Đồng bộ hóa lại tài liệu. Công trình hack xem như đổ sông đổ biển. Trừ khi hacker hoàn toàn có thể tiến công 51 % mạng lưới hệ thống máy đào cũng 1 lúc, cùng 1 thời gian. Trong ví dụ coin A này, hacker phải sửa đổi cùng lúc trên 51.000 máy đào rải rác khắp quốc tế ( trừ khi 51.000 máy này tập trung chuyên sâu vào 1 chổ, chuyện này chỉ xảy ra so với quy mô Centralized như đề cập bên trên ). Lý do blockchain không bị hack là bởi đặc tính này .
Như vậy hoàn toàn có thể thấy nắm giữ và thanh toán giao dịch crypto currency không khác gì tiền mặt trao tay. Hoàn toàn vô hiệu mạng lưới hệ thống ngân hàng nhà nước ra khỏi game show. Chỉ có 2 người trong cuộc gửi và nhận mới biết địa chỉ ví đó là của ai, người ngoài hoàn toàn có thể truy xuất thanh toán giao dịch nhưng không biết ai là ai. Như ví dụ TxId sau đây :
From: a0dc65ffca799873cbea0ac274015b9526505daaaed385155425f7337704883e
To: cbae093a5d04ee638b4b5735259a5ecc4021cee210ee842eaa6e79755cf1cf12
Bất kỳ ai cũng hoàn toàn có thể xem được thanh toán giao dịch này, truy xuất được những thanh toán giao dịch trước kia của 2 địa chỉ ví này ( minh bạch ) nhưng không hề biết ví này thuộc về ai ( ẩn danh ) .
Tiền nằm trong ví của bạn thì bạn hoàn toàn có thể truy suất được từ bất kể đâu trên quốc tế, nếu bạn dùng ví trực tuyến / offline và biết cách tạo và nắm giữ private key thì dù cho dịch vụ ví bạn đang dùng nó có sập ( hoặc thiết bị của bạn bị mất, hư ) thì tiền bạn cũng không mất. Bạn sử dụng một dịch vụ khác / mua thiết bị khác và dùng private key đi thẳng vào thông tin tài khoản của bạn. Tiền nằm trong mạng lưới hệ thống blockchain network, nó không mất đi, chỉ là rất nhiều người bị mất private key nên mãi mãi không truy suất được nữa .
BLOCKCHAIN LÀ GÌ?
Không khó để Google là thấy định nghĩa blockchain là cuốn sổ cái điện tử ( ledger ). Ở phương diện này mình không lý giải vì đã có nhiều nguồn. Mà sẽ nói yếu tố sâu hơn tí về nền tảng công nghệ tiên tiến của nó .
Blockchain là sự kết hợp 3 nền tảng có sẵn từ lâu:
01. Ngành mật mã học (Cryptography).
Đây là ngành có từ thời cổ đại cho đến tận thời hiện đại, khi con người cần mã hóa những thông tin để truyền đi mà không bị bên thứ ba bắt được và đọc được. Nếu bạn nào còn tò mò muốn biết thì tìm hiểu mã hóa đối xứng (Symmetric), mã hóa bất đối xứng (Asymmetric) và hàm băm (Hash function), số nonce và extra nonce.
Các blockchain lúc bấy giờ sử dụng thuật toán mã hóa SHA256 ( thuật toán này do NSA – cơ quan bảo mật an ninh trong nước Mỹ – National Security Agency tạo ra ) .
Ví dụ hàng loạt bài viết trước của mình cho group tại đây có 2779 ký tự https://www.facebook.com/groups/QuanTrivaKhoiNghiep/permalink/2069753356577035 sau khi được mã hóa bằng SHA256 thì chỉ còn đoạn mã ngắn 6 a1ff8769a4ce6d0096cacf870d14c1c87c3473139919d3cbf07ac80b1d02a84 chỉ với 64 ký tự .
Và chỉ cần một chút ít sửa đổi nhỏ là xóa dấu chấm dòng ở đầu cuối. Kết quả đoạn mã sẽ trọn vẹn độc lạ cedf33e4f98e52efade7a4b16bbaee257ef9946e7dfcd9c4b0868f6044146825 và đây chính là tamper-proof ( dẫn chứng về sự trá hình ) .
Kể cả nội dung có lên đến hàng GB thì mã hóa vẫn chỉ còn 64 ký tự mà thôi. Đó là nguyên do vì sao mà mỗi node có 1 bản copy của Ledger của Bitcoin blockchain nhưng vẫn không lo bị tràn dung tích sau 10 năm sống sót .
02. Mạng ngang hàng thuần ( Purely P2P network ) .
Ai chuyên tải về phim từ BitTorrentchắc hiểu P2P là gì .
Các node trong network vừa là client vừa là server và có một bản copy của Ledger ( Shared Ledger ) .
03. Lý thuyết game show ( Game of Theory ) .
Đây là nghành nghề dịch vụ toàn bộ mọi người nên khám phá, vì nó ứng dụng trong rất nhiều nghành nghề dịch vụ từ kinh doanh thương mại cho đến chính trị. Đã có vài cuốn được xuất bản trong nước .
Các node trong P2P network sẽ xác nhận những thanh toán giao dịch theo sự đồng thuận ( consensus ) và theo 1 trong 2 loại chính sách khuyến khích kinh tế tài chính của lý tuyết game show, PoW ( proof-of-work ) hoặc PoS ( proof-of-stake ). Làm đúng được thưởng, làm sai bị phạt .
BLOCKCHAIN LÀM ĐƯỢC GÌ?
Đừng lầm tưởng blockchain chỉ là tạo ra coin / token. Blockchain là công nghệ tiên tiến đổi khác quốc tế. Vì sao ?
01. Đăng ký quyền sở hữu
– Quản lý thẻ căn cước (National ID), Passport.
– Bằng cấp chứng chỉ.
– Quyền tác giả (sách, bài hát…)
– Chủ quyền bất động sản.
– Giấy đăng ký kết hôn.
– Chủ quyền loại tài sản nào đó (xe).
Ví dụ một trường ĐH cấp bằng và dùng mã blockchain để quản trị thì không ai hoàn toàn có thể trá hình bằng cấp được nữa, chỉ cần show đoạn mã truy suất xem người đó có bằng cấp đó do trường đó cấp là được. Bất kỳ ai có đoạn mã đều hoàn toàn có thể kiểm tra được thật giả .
02. Chuyển quyền chiếm hữu
– Hệ thống thanh toán (payment).
– Truy suất nguồn gốc nông sản (Provenance).
– Quản lý chuỗi cung ứng (supply chain).
03. Smart contract .
Với blockchain ethereum, smart contract sinh ra và ràng buộc giữa 2 bên khi thanh toán giao dịch với nhau ( tùy theo được code như thế nào, có lao lý rõ ràng nghĩa vụ và trách nhiệm những bên hay không ). Smart contract một khi được đưa lên blockchain network là không hề sửa đổi được nữa .
Ví dụ A mua xe từ B. B sẽ gởi mã chuyển chủ quyền lãnh thổ xe cũng như mã kích hoạt xe, khu vực để xe vào smart contract. A chuyển đúng số tiền thỏa thuận hợp tác vào smart contract. Khi những node blockchain confirm thanh toán giao dịch là đúng. Smart contract sẽ chuyển tiền vào ví cho B, A sẽ nhận được những thông tin chuyển quyền chiếm hữu xe, mã kích hoạt xe, khu vực lấy xe. Lúc nãy blockchain đã ghi nhận A là chủ mới của chiếc xe .
Toàn bộ thanh toán giao dịch trọn vẹn không cần đến bên môi giới bán xe làm trung gian, cơ quan làm công chứng sách vở xe, ngân hàng nhà nước … Nếu thanh toán giao dịch không đúng, sẽ không confirm và smart contract nhả lại tiền về A, xe về B .
Như vậy so với những ngành xuất nhập khẩu, smart contract trọn vẹn vô hiệu quá trình mở L / C và tuyệt đối bảo đảm an toàn. Người xuất không cần lo người nhập quịt tiền, người nhập cũng không cần sợ tiền trao mà cháo không múc .
Ứng dụng vào mua và bán trực tuyến, khi người mua chuyển tiền vào smart contract, nếu thanh toán giao dịch được triển khai xong thì tiền sẽ chuyển cho người bán, nếu không sẽ hủy thanh toán giao dịch, chuyển lại cho người mua .
Nguồn : Ngoc Le
Source: https://expgg.vn
Category: Thông tin
