Phân tích hình tượng cây xà nu là đề bài thường gặp khi học về tác phẩm Rừng xà nu (Nguyễn Trung Thành). Bài văn của bạn sẽ thật hay và trôi chảy hơn sau khi tham khảo hướng dẫn làm bài cùng tuyển tập những bài văn hay phân tích hình tượng cây xà nu dưới đây.
Bạn đang đọc: Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện Rừng xà nu
Mục lục
I. Hướng dẫn làm bài phân tích hình tượng cây xà nu
1. Phân tích nhu yếu đề
– Yêu cầu nội dung : nêu và phân tích hình tượng cây xà nu, ý nghĩa của hình ảnh cây xà nu trong tác phẩm Rừng xà nu- Phạm vi tư liệu dẫn chứng : những từ ngữ, cụ thể, hình ảnh … có trong tác phẩm Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, đặc biệt quan trọng những chi tiết cụ thể về cây xà nu .- Phương pháp lập luận chính : phân tích .
2. Luận điểm hình tượng cây xà nu
– Luận điểm 1: Rừng xà nu, cây xà nu gắn bó với cuộc sống và mọi sinh hoạt của dân làng Xô Man.
– Luận điểm 2: Cây xà nu – biểu tượng cho những đau thương, mất mát của dân làng Xô Man.
– Luận điểm 3: Cây xà nu – hình ảnh tượng trưng cho sức sống bất diệt, mãnh liệt của dân làng Xô Man.
– Luận điểm 4: Cây xà nu – hình ảnh tượng trưng cho khát vọng tự do và niềm tin vào cách mạng của dân làng Xô Man.
3. Ý nghĩa hình tượng cây xà nu
* Ý nghĩa thực
– Cây xà nu là một loại cây có thật rất thông dụng ở Tây Nguyên, họ nhà thông … có sức sống vô cùng mãnh liệt, vượt qua thời tiết khắc nghiệt để vươn lên từng ngày .- Cây xà nu gắn bó mật thiết trong đời sống và hoạt động và sinh hoạt của người dân TN ( Cành, củi xà nu có trong mỗi nhà bếp, nhựa xà nu dùng để đốt, khói xà nu làm bảng … ) .
* Ý nghĩa biểu tượng
– Cây xà nu hình tượng cho đời sống chịu nhiều đau thương :+ Cây xà nu nào cũng có vết thương như dân làng ai cũng mang một nỗi đau riêng do quân địch gây ra .- Hình tượng cây xà nu đã được tác giả nâng lên từ một hình ảnh vạn vật thiên nhiên thông thường thành một hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ, ẩn dụ cho tư thế, sức sống và nghị lực của người dân Tây Nguyên .+ “ Cây mẹ ngã, cây con mọc lên ” thẳng nhọn kiên cường, quật cường giống như những thế hệ dân làng Xô Man tiếp nối đuôi nhau nhau dệt nên truyền thống cuội nguồn yêu nước, quật cường hào hùng+ Cây xà nu ham ánh sáng mặt trời như người dân làng Xô Man chuộng tự do, yêu độc lập, luôn đứng thẳng, vươn cao chứ không chịu khuất phục làm kiếp trâu ngựa .- Hình tượng cây xà nu hình tượng cho phẩm chất của người Tây Nguyên với ý chí kiên cường, quật cường không chịu khuất phục trong trận chiến với đế quốc Mỹ xâm lược .
>>> Xem lại nội dung soạn bài Rừng xà nu để thống kê chọn lọc một cách đầy đủ những luận điểm cần thiết cho bài văn phân tích hình ảnh cây xà nu.
II. Lập dàn ý phân tích hình tượng xà nu trong Rừng xà nu
Sau khi khuynh hướng được đơn cử nội dung cơ bản của bài văn, những em hoàn toàn có thể từng bước thiết kế xây dựng những đoạn văn nhỏ dựa theo mẫu dàn ý chi tiết cụ thể dưới đây :
1. Mở bài hình tượng cây xà nu
– Giới thiệu tác giả Nguyễn Trung Thành và tác phẩm Rừng xà nu
+ Nguyễn Trung Thành ( bút danh Nguyên Ngọc ) là một nhà văn, nhà báo, chỉnh sửa và biên tập, dịch giả, nhà điều tra và nghiên cứu văn hóa truyền thống, giáo dục nổi tiếng của Nước Ta .
+ “Rừng xà nu” là truyện ngắn đặc sắc của Nguyễn Trung Thành lấy cảm hứng từ hình tượng cây xà nu và những “anh hùng dân tộc” ở làng Xô Man trong kháng chiến chống Mỹ.
– Dẫn dắt, trình làng hình tượng cây xà nu : Rừng xà nu là hình tượng Open xuyên suốt hàng loạt tác phẩm, hình tượng cho sức sống can đảm và mạnh mẽ và sự tiếp nối đuôi nhau của những thế hệ con người Tây Nguyên .
2. Thân bài hình tượng cây xà nu
– Rừng xà nu là hình tượng Open xuyên suốt hàng loạt tác phẩm .
a. Luận điểm 1: Rừng xà nu, cây xà nu gắn bó với cuộc sống và mọi sinh hoạt của dân làng Xô Man.
– Xà nu là một loại cây rất thông dụng và gắn liền với đời sống người dân vùng Tây Nguyên .- Từ xưa đến nay, xà nu vẫn luôn hiện hữu trong đời sống hoạt động và sinh hoạt hằng ngày của dân làng :+ Ngọn lửa xà nu nấu ăn trong mỗi nhà bếp của mái ấm gia đình người Xô Man+ Lửa xà nu bập bùng trong nhà rông+ Đuốc xà nu soi sáng đường rừng đêm, làm tấm bảng đen cho anh Quyết dạy Mai và Tnú học chữ .- Xà nu Open trong những sự kiện trọng đại và ăn sâu vào tiềm thức, tâm lý của những người dân làng Xô Man :+ Cụ Mết kể chuyện cho dân làng nghe, ngọn đuốc cháy sáng trên tay cụ Mết và cả dân làng Xô Man đi vào rừng sâu lấy giáo mác để sẵn sàng chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa .+ “ đêm đêm cả dân làng thức mài vũ khí dưới ánh đuốc ngọn xà nu ” .+ Sống cùng cây xà nu, chết cạnh cây xà nu .=> Cây xà nu, rừng xà nu có mối quan hệ rất đặc biệt quan trọng, gắn bó khăng khít và máu thịt với dân làng Xô Man .
b. Luận điểm 2: Cây xà nu – biểu tượng cho những đau thương, mất mát của dân làng Xô Man.
– “ Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn, cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. ”- “ Nơi chỗ vết thương, nhựa ứa ra tràn ngập thơm ngào ngạt, lộng lẫy nắng hè nóng bức rồi từ từ bầm lại, đen và đặc lại quện thành cục máy lớn. ”- Những thương tích ấy đã gợi lên trong tất cả chúng ta biết bao đau thương, mất mát và cả sự hi sinh của những con người Tây Nguyên : anh Xút, bà Nhan, …
c. Luận điểm 3: Cây xà nu – hình ảnh tượng trưng cho sức sống bất diệt, mãnh liệt của dân làng Xô Man.
– “ Cạnh cây xà nu mới gục ngã đã có bốn năm cây non mọc lên, ngọn cây xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên khung trời ” .- Hình ảnh những cây xà nu vươn thẳng lên khung trời cũng như những thế hệ dân làng Xô Man cứ lớp này đến lớp khác, thế hệ này đến thế hệ khác tiếp nối đuôi nhau nhau đứng lên chiến đấu .
4. Luận điểm 4: Cây xà nu – hình ảnh tượng trưng cho khát vọng tự do và niềm tin vào cách mạng của dân làng Xô Man.
– Cây xà nu là loại cây “ ham ánh sáng mặt trời. Nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng thẳng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng. ”- Hình ảnh những cây xà nu vươn thật cao, thật xa để đón lấy ánh nắng mặt trời gợi lên trong tất cả chúng ta niềm khát khao tự do, mong ước vươn tới tương lai tươi đẹp của những con người Xô Man .- Ánh sáng mặt trời mà những cây xà nu đang vươn tới phải chăng là ánh sáng của Đảng, của cách mạng
3. Kết bài phân tích hình tượng xà nu
– Khái quát về hình tượng cây xà nu : Hình tượng cây xà nu trong tác phẩm mang đậm chất sử thi, tính hào hùng, nó làm rõ chủ đề tư tưởng của truyện ngắn “ Rừng xà nu ” .- Nghệ thuật thiết kế xây dựng hình tượng rừng xà nu : sử dụng những câu văn miêu tả, những từ ngữ, hình ảnh tinh lọc rực rỡ, thẩm mỹ và nghệ thuật so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, giọng văn miêu tả linh động .
Có thể tham khảo thêm mẫu dàn ý phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện Rừng xà nu để có thêm lựa chọn triển khai bài văn hợp lý.
III. Những bài văn đạt điểm cao phân tích hình tượng cây xà nu chọn lọc qua các kì thi
Để giúp các em nắm được cách trình bày bài văn cụ thể cũng như có thêm vốn từ ngữ nhất định phục vụ quá trình làm bài, Đọc Tài Liệu tổng hợp gửi đến các em một số bài phân tích hình tượng cây xà nu đạt điểm cao được tuyển chọn qua các kì thi, kiểm tra của các bạn học sinh cả nước. Cùng tham khảo ngay nhé!
1. Phân tích hình tượng cây xà nu mẫu số 1
Nguyễn Trung Thành là bút danh của nhà văn Nguyên Ngọc trong kháng chiến chống Mĩ, cứu nước. Truyện ” Rừng xà nu ” của ông viết vào năm 1965, là một truyện ngắn xuất sắc. Truyện kể về cuộc ” đồng khởi ” của dân làng Xô Man ở Tây Nguyên. Cụ Mết, một già làng, một thủ lĩnh quân sự chiến lược đã chỉ huy dân làng Xô Man mài giáo, mác, dụ, rựa … quật khởi đứng lên đánh lũ ác ôn, tay sai của đế quốc Mĩ để giải phóng buôn làng và núi rừng thiêng liêng. Họ đã chiến đấu vì sự sống còn, vì chân lí cách mạng ngời chói : ” Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo ! “. Ngoài những nhân vật cho ta nhiều ấn tượng như cụ Mết, Tnú, Mai, Dít, bé Heng, anh Quyết, … thì hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn được tác giả khắc họa và ngợi ca như một dũng sĩ oai hùng .Ngày ấy, cách mạng miền Nam đang trải qua những năm dài đen tối, đầy thử thách khó khăn vất vả. Lũ giặc kéo tới, lùng sục, phục kích, không đêm nào chó và súng của chúng không sủa vang cả rừng. Buôn làng bị vây hãm, dân làng bị kìm kẹp và khủng bố dã man. Đầu rơi máu chảy, tang tóc và đau thương : giặc treo cổ anh Xút lên cây vả đầu làng ; chúng giết bà Nhan, chặt đầu cột tóc treo đầu súng !Cùng chung số phận, chung chịu đau thương với dân làng Xô Man là rừng xà nu nằm trong tầm đại bác của giặc. Chúng bắn ngày, bắn đêm, bắn vào lúc sáng sớm và xế chiều, hoặc lúc đứng bóng và sẩm tối, hoặc lúc nửa đêm và trở gà gáy. Tang tóc bao trùm rừng xà nu. Hàng vạn cây ” không cây nào không bị thương “. Đạn giặc chặt đứt ngang thân mình, ” cây xà nu đổ ào ào như một trận bão ” ; nhựa cây đọng lại, tụ lại ” bầm lại đen và đặc quyện lại thành từng cục máu lớn “. Rừng xà nu chịu bao tổn thất nặng nề như con người. Biết bao cây non trúng đạn giặc, vết thương ” cứ loét mãi ra ” sau năm, mười hôm thì cây chết !Gần 20 lần, nhà văn nói đến rừng xà nu, đồi xà nu, cây xà nu, cành xà nu, ngọn và lá xà nu, nhựa xà nu, khói và lửa đuốc xà nu, … Mỗi lần Open, cây xà nu mang một hình dáng lạ mắt, toàn bộ đều mang ý nghĩa tượng cho phách mãnh liệt của dân làng Xô Man, của núi rừng Tây Nguyên kiên cường quật cường !Người Strá đã hiên ngang trong lửa đạn, người trước ngã, người sau tiến lên. Rừng xà nu cũng vậy, cạnh một cây bị bắn ngã gục đã có bốn, năm cây mọc lên, sinh sôi nảy nở ” ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên khung trời “. Nếu như cây kơ-nia có bóng cây tỏa rợp nương rẫy và lòng người biểu trưng cho sự thủy chung tình nghĩa, thì cây xà nu là một loại cây ” ham ánh sáng mặt trời “, hương cây nhựa cây ” bay ra thơm mỡ màng ” .Ba lần Nguyễn Trung Thành tạo nên những hình ảnh so sánh độc lạ, kì vĩ ca tụng tầm vóc cây xà nu : lúc thì ngọn cây như một mũi tên lao thẳng lên khung trời, lúc thì những cây con xà nu mới nhú khỏi mặt đất ” nhọn hoắt như những mũi lê “, lúc thì rừng xà nu ” ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho làng “. Rõ ràng hình tượng cây xà nu mang tầm vóc và khí phách của một dũng sĩ đích thực trong máu lửa .Có lúc rừng xà nu được miêu tả dưới cặp mắt của Tnú trong hai thời gian chiều và sáng, lúc anh về thăm làng và lúc anh lại ra đi. Sau ba năm trời anh đi ” lực lượng “, đi tìm những thằng Dục ác ôn để trả thù, anh về thăm quê, thăm lũ làng, gặp lại rừng xà nu như gặp lại người bạn chiến đấu, anh bồi hồi tự hào và mê hồn ngắm nhìn : ” Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa, đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu tiếp nối đuôi nhau tới chân trời ” .
Và buổi sáng anh lên đường, cùng cụ Mết và Dít còn có rừng xà nu trùng điệp tiễn anh với bao trìu mến và lưu luyến. Anh đã mang theo hình bóng quê hương để ra đi với một sức mạnh mới: “Ba người đứng ở đấy nhìn ra xa. Đến hút tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những rừng xà nu nối tiếp chạy đến chân trời”.
Hình tượng rừng xà nu đem đến cho ta nhiều liên tưởng thâm thúy về thế trận cuộc chiến tranh nhân dân, về người người lớp lớp, về hình tượng rừng một về sự hi sinh và góp phần xương máu của đồng bào những dân tộc bản địa Tây Nguyên trong kháng chiến. Chính cho nên vì thế mà trong lúc gặp lại Tnú, cụ Mết đã hào hùng chứng minh và khẳng định với toàn bộ niềm tự tôn và thử thách : ” Mày có đi qua chỗ rừng xà nu gần con nước lớn không ? Nó vẫn sống đấy, không có cây gì mạnh bằng cây xà nu đất ta. Cây mẹ ngã, cây con mọc lên. Đố nó giết hết rừng xà nu này ! ” .Nét rực rỡ của truyện ngắn ” Rừng xà nu ” là nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh, tả người rất độc lạ. Rừng xà nu không chỉ là cảnh sắc vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, không chỉ là cảnh tượng mặt trận bi tráng, mà còn là hình tượng cho chí khí anh hùng của đồng bào Tây Nguyên, của nhân dân miền Nam anh hùng. Cụ Mết chẳng khác nào dũng sĩ trong sử thi ” Bài ca chàng Đam Săn ” ! Là một già làng 60 tuổi, quắc thước, râu dài tới ngực, mắt sáng vết sẹo của chiến tích sáng bóng loáng, cụ Mết ở trần ” ngực căng như một cây xà nu lớn ” .Nói đến hình tượng cây xà nu không hề không nói tới ngọn lửa xà nu. Tác giả đã tạo nên ba nét vẽ về ngọn lửa xà nu, gợi ra một không khí lịch sử một thời thiêng liêng. Dưới ngọn lửa xà nu, Tnú đã đọc thư ” tuyệt mệnh ” của anh Quyết gửi dân làng Xô Man trước lúc anh hi sinh. Lần thứ hai, hình ảnh ngọn lửa xà nu rực cháy trên mười ngón tay Tnú, đó là ngọn lửa uất hận, căm thù ” máu kêu trả máu, đầu van trả đầu ” ( Tố Hữu ) .Lần thứ ba, ánh lửa đuốc xà nu bừng sáng đỏ rực, lấp loáng ánh giáo mác, với tiếng hô : ” Chém ! Chém hết ! ” của cụ Mết, đã soi tỏ xác mười tên giặc, trong đó có thằng Dục ác ôn, nằm sóng soài giữa vũng máu trên nhà ưng. Cây xà nu đã chia ngọt sẻ bùi với đồng bào Xô Man trong những năm dài đánh Mĩ và lũ tay sai bán nước !Nếu như nhà thơ Thu Bồn lấy cánh chim chơ-rao, một nhà thơ khuyết danh đã lấy cây kơ-nia làm hình tượng cho lòng dân và sức mạnh quật khởi của núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ thì nhà văn Nguyễn Trung Thành đã thành công xuất sắc khắc họa vẻ đẹp trang trọng của rừng xà nu để nói lên khí phách anh hùng của dân làng Xô Man, của chủ nghĩa anh hùng Nước Ta. Hơi hướng Tây Nguyên, sắc tố thần kì, không khí thiêng liêng, phong vị những hoạt động và sinh hoạt truyền thống lịch sử của núi rừng và con người Tây Nguyên được bộc lộ một cách hào hùng qua hình tượng rừng xà nu vậy .
Truyện “Rừng xà nu” là một thành công lớn tiêu biểu cho khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn của văn học Việt Nam viết về đề tài chiến tranh. Cảnh vật và con người được chiếu sáng dưới ngọn lửa thiêng liêng thần kì. Nó đã giúp người đọc sống lại một thời kì lịch sử vô cùng đau thương và oanh liệt của dân tộc.
2. Phân tích hình tượng cây xà nu mẫu số 2
Tây Nguyên – mảnh đất hùng vĩ và thơ mộng, với những con người nồng hậu yêu thương mà kiên cường quật cường, từ lâu đã là nguồn cảm hứng cho biết bao văn nhân nghệ sĩ. Mỗi người đều tìm thấy ở mảnh đất này một hình tượng đẹp cho tâm hồn cất cánh, ngòi bút thăng hoa. Ngọc Anh có Bóng cây Kơnia như nỗi lòng thổn thức thiết tha của tình yêu thủy chung son sắt, Thu Bồn có Bài ca chim Chơ-rao, ngân vang khúc hát trong trẻo nồng đượm tình người thắng lợi … Còn Nguyễn Trung Thành lại đem đến cho ta hình tượng những Rừng xà nu tiếp nối đuôi nhau chạy đến chân trời như sức sống bền và bất diệt của nhân dân Tây Nguyên trong công cuộc chống Mĩ cứu nước .Đọc Rừng xà nu, không riêng gì những nhân vật như cụ Mết, Tnú, Dít, Mai tạo nên ấn tượng thâm thúy trong tất cả chúng ta, mà còn là cây xà nu – một hình tượng rực rỡ bao trùm hàng loạt thiên truyện ngắn này. Chính hình tượng cây xà nu tạo nên vẻ đẹp hùng tráng, chất sử thi lãng mạn cho câu truyện về làng Xô Man quật cường, kiên cường. Đó là hình tượng hàm chứa nhiều ý nghĩa tượng trưng .Qua hình tượng này, người đọc hoàn toàn có thể thấy rõ sức sống kiên cường, sức sống mãnh liệt của con người Tây Nguyên nói riêng, của con người Việt nói chung trong nhừng ngày đánh Mĩ. Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Trung Thành lại miêu tả thật đơn cử, thật chi tiết cụ thể rừng xà nu bằng một thứ ngôn từ giàu chất thơ, bằng những “ lời có cánh ” với một cảm hứng mê hồn mãnh liệt như đã thấy trong tác phẩm. Gần hai mươi lần nhà văn đã viết về xà nu, có vẻ như cây xà nu tham gia vào toàn bộ những hoạt động và sinh hoạt, những tâm tình, những buồn vui của con người Tây Nguyên trong cuộc chiến đấu quả cảm của họ .Cả một câu truyện dài, đau thương, quật cường như một bản anh hùng ca về cuộc sống Tnú, cuộc sống dân làng Xô Man được kể trên nền chính của hình tượng cây xà nu. Cây xà nu, rừng xà nu như những con người, những tâm hồn, vừa là nhân chứng, vừa tham gia vào bản anh hùng ca, cũng vừa chịu đựng mọi nguy hiểm, khó khăn vất vả, đau thương do tội ác của quân địch, nhưng mặc kệ tổng thể, rừng xà nu vẫn vươn mình cường tráng, vẫn sống sót mặc kệ mọi đau thương : nó tượng trưng cho khát vọng tự do, khát vọng giai phóng, cho phẩm chất anh hùng và sức sống mãnh liệt của dân làng Xô Man, của nhân dân Tây Nguvên trong cuộc kháng chiến chống Mĩ .Hình tượng cây xà nu hiện lên trong tác phẩm đầy chất thơ hùng tráng. Mở đầu và kết thúc câu truyện là hình ảnh “ hàng vạn cây xà nu ” “ sinh sôi nảy nở ”, “ rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng ” … “ đến hết tầm mắt cùng không thấy gì khác ngoài những đồi xà nu tiếp nối đuôi nhau tới chân trời “. Rừng xà nu là hình tượng cho con người. Cây được miêu tả như con người trong sự ứng chiếu với con người, gợi ra những hình tượng về đời sống, số phận và phẩm cách của con người – những thế hệ dân làng Xô Man đánh Mĩ .Cây xà nu ham ánh sáng và khí trời, “ nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng ”, cũng như Tnú, như dân làng Xô Man yêu tự do. Rừng xà nu cũng như làng Xô Man, chịu nhiều đau thương bởi sự gian ác của giặc : “ Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đúng ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn ngập, thơm ngào ngạt, lộng lẫy nắng hè nóng bức, rồi từ từ bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn ” .Nhưng xà nu có sức sống thật mãnh liệt, không gì tàn phá nổi : “ Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn cây xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng trên khung trời ”, cũng như những thế hệ làng Xô Man, lớp này tiếp lớp khác đứng lên. Anh Quyết hi sinh thì có Tnú, Mai : Mai ngã xuống giữa tuổi tràn trề sức sống, thì Dít lớn lên rất nhanh đến không ngờ, trở thành bí thư chi bộ, chính trị viên xã đội : rồi những bé Heng, thế hệ tiếp theo của Dít cũng đang lớn lên, liên tục cuộc chiến đấu. Đồng thời, ngược lại, nhiều chỗ miêu tả con người, nhà văn đã so sánh với cây xà nu .Cụ Mết thì “ ngực căng như một cây xà nu lớn ”, vết thương trên sống lưng Tnú do giặc tra tấn thì “ ứa ra một giọt máu đậm, từ sáng đến chiều thì đặc quyện lại, tím thâm như nhựa xà nu ”. Thủ pháp ấy trong miêu tả tạo nên một sự hòa nhập, tương ứng giữa con người và vạn vật thiên nhiên trong một chất thơ hào hùng, trang trọng. Nhà văn đã ví cụ Mết “ như một cây xà nu lớn ” bởi cụ là người hơn ai hết hiểu sự gắn bó của cây xà nu và mảnh đất đang sống, hiểu được sức mạnh tiềm tàng quật cường của rừng cây cũng như dân làng Xô Man : “ Không có cây gì mạnh bằng cây xà nu đất ta. Cây mẹ ngã, cây con mọc lên. Đố nó giết hết rừng xà nu này ! … ” .Cây xà nu gắn bó với con người và đời sống dân làng. Xà nu không chỉ xuất hiện trong đoạn khởi đầu và kết thúc, nó còn hiện hữu trong suốt câu truyện về Tnú và làng Xô Man của anh. Xà nu xuất hiện trong đời sống hằng ngày như đã tự ngàn đời nay của dân làng : Ngọn lửa xà nu trong mối nhà bếp ; đống lửa ở nhà rông tập hợp cả dân làng, ngọn đuốc xà nu cháy sáng soi những đoạn rừng đêm ; khói xà nu hun tấm bảng đen cho anh Quyết đạt Tnú và Mai học chữ … ; xà nu cũng tham gia vào những sự kiện quan trọng của cuộc kháng chiến chống Mĩ : ngọn đuốc xà nu cháy sáng trong tay cụ Mết và toàn bộ dân làng vào rừng lấy dao, mác, dụ, rựa đã giấu kĩ, sẵn sàng chuẩn bị cho cuộc nổi dậy, và đêm đêm làng Xô Man thức, dưới ánh đuốc xà nu, mài vũ khí ; giặc đốt hai bàn tay Tnú bằng giẻ tẩm nhựa xà nu … ; cũng ngọn lửa từ những đuốc xà nu soi sáng rực cái đêm cả làng nổi dậy, soi rõ xác mười tên lính giặc bị giết bộn bề quanh đống lửa lớn giữa sân làng …Cây xà nu còn là người tận mắt chứng kiến sự giác ngộ, sự hi sinh thầm lặng, lòng dũng mãnh, ý chí quật cường của dân làng Xô Man : “ Đứng trên đồi xà nu gần con nước lớn. Suốt đêm nghe cả rừng Xô Man ào ào rung động. Và lửa cháy khắp rừng. ”. Ánh lửa xà nu soi sáng lời căn dặn của anh Quyết : “ Người còn sống phải chuyển dáo, mác, dụ, rựa, tên, ná … sẽ có ngày dùng tới ”. Lửa xà nu thử thách ý chí cũng như lòng can đảm và mạnh mẽ của Tnú : “ không có gì đượm bằng nhựa xà nu … Mười đầu ngón tay đã thành mười ngọn đuốc … Máu anh mặn chát ở đầu lưỡi … ”. Căm thù trong anh cháy giần giật như nhựa xà nu bén nhạy để “ bàn tay hận thù ” thành “ bàn tay trả thù ” bóp chết tên ác ôn dưới ngách hầm .Câu chuyện cụ Mết kể phảng phất phong vị anh hùng ca. Đêm kể chuyện dưới ánh lửa xà nu chắc cũng giống như đêm già làng thường kể về những bài : anh hùng ca truyền thống lịch sử của Tây Nguyên. Giọng điệu sử thi của Rừng xà nu bắt nguồn từ đó. Cây xà nu gắn với quá khứ, hiện tại anh hùng, gắn bó với mọi hoạt động và sinh hoạt, phong tục và đời sống văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa Tây Nguyên, khiến cho câu truyện làng Xô Man đánh Mĩ lộng lẫy sắc màu lịch sử một thời như Đam San, Xinh Nhã thuở nào …Có thể nói hình tượng xà nu là mô típ chủ yếu của tác phẩm. Xà nu trở thành hình tượng cho đời sống và phẩm chất của dân làng Xô Man. Đó là một phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ rực rỡ của Nguyễn Trung Thành. Nhà văn đã lựa chọn hình ảnh cây xà nu và đem lại cho nó những ý nghĩa mới, những vẻ đẹp mới để dựng lên bức tranh sử thi chống Mĩ của những con người kiên cường quật cường nơi núi rừng hùng vĩ Tây Nguyên .
3. Phân tích hình tượng cây xà nu mẫu số 3
Nguyễn Trung Thành là nhà văn của Tây Nguyên, ông viết rất hay, thâm thúy và chân thực về con người và mảnh đất Tây Nguyên hùng vĩ. Truyện ngắn “ Rừng xà nu ” là tác phẩm tiêu biểu vượt trội của Nguyễn Trung Thành khi ca tụng về Tây Nguyên đậm chất sử thi. Đặc biệt tác giả đã thiết kế xây dựng thành công xuất sắc hình tượng cây xà nu mang đậm thực chất, chí khí cho con người sống trên mảnh đất này .Xuyên suốt tác phẩm “ Rừng xà nu ” là hình ảnh cây xà nu, hoàn toàn có thể xem đây là hình tượng TT, làm nền và cũng là nguồn cảm hứng bất tận để tác giả hoàn toàn có thể miêu tả thành công xuất sắc từng nhân vật. Xà nu là loài cây thông dụng ở núi rừng Tây Nguyên, dẻo dai, kiên cường và quật cường. Nhắc đến rừng xà nu, người ta sẽ liên tưởng đến những con người Tây Nguyên quật cường, không chịu đầu hàng, luôn hướng về phía trước để bảo vệ độc lập .Hình ảnh cây xà nu được tác giả lấy để đặt tên cho nhan đề, mở màn câu truyện và kết thúc cũng là hình ảnh xà nu bạt ngàn. Không phải ngẫu nhiên mà tác giả lại lấy hình tượng này, đó hẳn là dụng ý của chính tác giả. Vừa biểu lộ sự hùng vĩ của vạn vật thiên nhiên Tây Nguyên, vừa chứng minh và khẳng định ý chí quật cường của con người mảnh đất Tây Nguyên .Trước hết, cây xà nu chính là một hình tượng của núi rừng Tây Nguyên, gắn liền với đời sống của Tây Nguyên. Cây xà nu gắn liền với đời sống của dân làng Xô man, sự trưởng thành của từng thế hệ người Tây Nguyên đều gắn liền với hình ảnh cao quý này. Đó là Tnu, chị Mai, cụ Mết, bé Heng. Những con người đó, để bảo vệ lấy dân làng, bảo vệ Tây Nguyên đã phải đánh đổi và hi sinh rất nhiều. Xà nu là loại cây mọc thẳng, vươn ra ánh sáng, cũng giống như con người Tây Nguyên vẫn luôn hướng về phía trước, dù là khó khăn vất vả, thử thách như thế nào. Hình như xà nu chính là linh hồn của Tây Nguyên, nó ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người .Không những thế cây xà nu còn tham gia lưu lại nhiều sự kiện lịch sử dân tộc của dân làng Xô man. Ngọn đuốc xà nu dẫn đường cho dân làng Tây Nguyên, mười ngón tay của Tnu bị đốt cũng được tẩm nhựa của xà nu. Cây xà nu ăn sâu vào trong tâm niệm của mỗi con người, hình tượng cho ý thức và ý chí quật cường của người Tây Nguyên. Cây xà nu vẫn được nhắc đi nhắc lại trong mỗi câu truyện “ không có gì mạnh bằng cây xà nu ”, mặc dầu bị thiêu rụi bao nhiêu thì cây xà nu vẫn kiên cường vượt qua bão giông .Xà nu là hình ảnh ẩn dụ cho con người Tây Nguyên. Hình ảnh cả rừng xà nu bị nã đạn, cháy rụi cũng giống như hình ảnh dân làng Xô man bị áp bức, bóc lột đến tàn khốc. Sự mất mát, đau thương cứ chồng chất khiến cho lầm than cứ tiếp nối đuôi nhau, không chịu nguôi. Mặc dù bị đạn tàn phá nhưng cây xà nu vẫn kiên cường, chịu đựng ; giống như hình ảnh Mai, Tnu mặc dầu bị tra tấn nhưng bằng sức sống bền chắc vẫn hoàn toàn có thể gắng gượng và chiến đấu đến cùng .Xà nu và những người dân Tây Nguyên có vẻ như có mối giao hòa với nhau, gắn bó khăng khít không rời. Đây cũng chính là dụng ý của tác giả khi xây dựng hình tượng có sức nặng như thế này. Con người Tây Nguyên có khát vọng tự do, muốn đời sống ấm no niềm hạnh phúc. Tác giả đã gửi gắm khát khao ấy qua hình tượng xà nu bạt ngàn, trải dài đến vô tận .Xà nu là loại cây sinh trưởng tốt, sức bền bỉ, dẻo dai. Con người Tây Nguyên có bao nhiêu thế hệ đã ngã xuống, những thế hệ khác lại tiếp nối đuôi nhau, phát huy niềm tin chiến đấu. Những thế hệ lão làng như cụ Mết, rồi đến Tnu và ở đầu cuối là bé Heng, ở họ đều có những khát khao cháy bỏng về tương lai .Chắc chắn người đọc sẽ chú ý quan tâm đến hình ảnh nhân vật Tnu. Cây xà nu và Tnu là hai hình ảnh song song, đi liền nhau để tương hỗ cho nhau, làm điển hình nổi bật nhau. Đặc điểm tiêu biểu vượt trội của xà nu cũng chính là những đặc thù của nhân vật Tnu mà không hề lẫn lộn với ai .Bằng tình yêu Tây Nguyên, sự quan sát tinh xảo, Nguyễn Trung Thành đã khắc họa thành công xuất sắc hình ảnh cây xà nu có sức ám ảnh so với người đọc từ đầu tác phẩm đến cuối tác phẩm. Xà nu khiến cho mọi người có cái nhìn ngưỡng mộ so với mảnh đất và con người Tây Nguyên .
4. Phân tích hình tượng cây xà nu mẫu số 4 ngắn gọn nhất
Nếu trong kháng chiến chống Pháp, Nguyễn Trung Thành – bút danh Nguyên Ngọc nổi tiếng cùng “Đất nước đứng lên”; thì trong những năm kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt là những năm 1965 khi cuộc kháng chiến của nhân dân miền Nam đang diễn ra gay go ác liệt thì Nguyễn Trung Thành cho ra mắt người đọc truyện ngắn “Rừng xà nu”. Tác phẩm này đã là một bản hùng ca, ca ngợi cuộc sống và con người Tây Nguyên trong cuộc chiến tranh vĩ đại. Và nổi bật hơn cả trong tác phẩm chính là hình tượng cây xà nu. Cây xà nu là một hình tượng nhân vật trung tâm trong truyện ngắn “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành.
Xuyên suốt trong tác phẩm ta phát hiện những cánh rừng xà nu tiếp nối đuôi nhau nhau chạy đến chân trời. Cây xà nu là một loài cây quen thuộc, xuất hiện trong đời sống hàng ngày của người dân Tây Nguyên. “ Củi xà nu cháy trong mỗi nhà bếp lửa mái ấm gia đình, khói xà nu nhuộm bảng đen cho con trẻ học chữ, đuốc xà nu rọi sáng sân nhà Ưng trong những đêm liên hoan … ”. Tất cả mọi hoạt động giải trí dù lớn dù nhỏ của người dân Tây Nguyên đều có sự góp mặt của cây xà nu. Sự sống của dân làng Xô Man đều gắn liền với những cánh rừng xà nu .Khi Nguyễn Trung Thành viết : “ Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc, chúng nó bắn đã thành lệ, ngày hai lần, hoặc buổi sáng sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng và xẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy. Hầu hết đạn đại bác của đồn giặc đều rơi vào những ngọn đồi xà nu, cạnh con nước lớn ”, nhà văn đã phản ánh không khí stress của thời đại, gợi lên sự đương đầu kinh khủng giữa sự sống và cái chết. Nổi bật trên nền toàn cảnh ấy, Nguyễn Trung Thành đã đi sâu miêu tả những đặc thù điển hình nổi bật của cây xà nu .Cũng như bao loài cây khác, cây xà nu là một loài cây ham ánh sáng và khí trời “ trong rừng ít có loài cây nào sinh sôi nảy nở khoẻ đến vậy … ít có loài cây nào ham ánh sáng đến thế ” cũng có nghĩa là ham sống, khao khát muốn được vươn lên giữa khung trời cao rộng. Thế nhưng trong những năm tháng cuộc chiến tranh ác liệt ấy, cũng như bao cánh rừng khác của Nước Ta, rừng xà nu đã bị tàn phá rất kinh hoàng “ Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào là không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão ; ở chỗ vết thương nhựa ứa ra tràn ngập, thơm ngào ngạt, lộng lẫy nắng hè nóng bức rồi từ từ bầm lại đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn ” .Tuy vậy, mặc kệ mọi sự tàn phá huỷ diệt của cuộc chiến tranh, cây xà nu vẫn vươn lên với một sức sống mãnh liệt “ cạnh cây mới ngã gục đã có bốn, năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên khung trời ”. Tư thế vươn lên can đảm và mạnh mẽ ấy của cây xà nu như để thử thách với bom đạn của cuộc chiến tranh “ đố chúng nó giết được cây xà nu đất ta ”. Sức sống mãnh liệt đã giúp những cánh rừng xà nu vươn lên trong một màu xanh, hiện lên hiên ngang, quả cảm như một tráng sĩ “ cứ thế hai ba năm sau, rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho dân làng Xô-man ” .Bằng thẩm mỹ và nghệ thuật so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, Nguyễn Trung Thành đã dựng lên thật thành công xuất sắc và rõ nét, ấn tượng về hình tượng cây xà nu. Không dừng lại ở đó, Nguyễn Trung Thành còn đặt hình tượng cây xà nu vào trong quan hệ so sánh sóng đôi với con người mảnh đất Tây Nguyên. Nếu cây xà nu là một loại cây ham ánh sáng và khí trời, thì người dân Tây Nguyên yêu tự do, tin vào Đảng, đi theo bước chân cách mạng như muôn cây vẫn hướng vào ánh sáng mặt trời .Nếu cây xà nu bị tàn phá, huỷ diệt bởi đạn bom, khói lửa thì những người dân Tây Nguyên phải chịu bao đau thương mất mát do chính quân địch gây ra. Bao nhiêu người bị giặc giết chết như những cây xà nu bị chặt đứt ngang nửa thân mình, bao nhiêu người còn sống mà phải mang trong mình bao nỗi thương đau. Bằng cách miêu tả hình ảnh cây và người trong quan hệ sóng đôi như vậy, Nguyễn Trung Thành đã khắc sâu tội ác dã man của quân địch để qua đó tác giả giúp ta tưởng tượng rõ hơn những thảm cảnh dân ta phải chịu do bọn giặc gây ra .Cũng giống như những cánh rừng quê nhà, như những con người Nước Ta vẫn ý thức được rằng :“ Gươm nào chia được dòng Bến HảiLửa nào thiêu được dãy Trường SơnCăm hờn lại giục căm hờnMáu kêu trả máu đầu van trả đầu ”Các thế hệ nhân dân Tây Nguyên đã thay nhau tiếp nối đứng lên. Ánh sáng của niềm tin “ Đảng còn thì núi nước này còn ” đã soi đường chỉ lối cho những bước chân đến với cách mạng. Thế hệ này ngã xuống, thế hệ sau tiếp nối đứng lên ; anh Sút bà Nhan bị giặc giết, đi thay họ tiếp tế nuôi quân đã có Tnú và Mai. Cứ như thế, những thế hệ người Tây Nguyên đã thay nhau giữ vững ngọn lửa truyền thống lịch sử, thay nhau giữ vững ý chí đánh giặc kiên cường, để giữ làng, giữ nước của dân làng Xô man nói riêng và của người Tây Nguyên nói chung .Dưới ngòi bút miêu tả của Nguyễn Trung Thành, cây xà nu hiện lên sừng sững, sát cánh với những bước tiến, đời sống của dân làng Xô man. Gắn bó với cánh rừng can đảm, kiêu hùng, những người dân Tây Nguyên như được tiếp thêm sức mạnh để đứng lên chiến đấu. Và gắn bó với con người Tây Nguyên ân tình, thuỷ chung, trung dũng như thế. Cây xà nu cũng luôn luôn sánh bước cùng họ để họ có đời sống bình yên hơn ; để “ hầu hết đạn đại bác của đồn giặc đều rơi vào những ngọn đồi xà nu, cạnh con nước lớn ” chứ không nhằm mục đích vào những người dân vô tội lầm than .
Cây xà nu là hình tượng mang đậm chất lý tưởng, tiêu biểu cho phẩm chất, số phận của người dân Tây Nguyên. Hình tượng cây xà nu trong tác phẩm mang đậm chất sử thi, tính hào hùng, nó làm rõ chủ đề tư tưởng của truyện ngắn “Rừng xà nu”. Để xây dựng một hình tượng xà nu như thế, Nguyễn Trung Thành đã sử dụng những câu văn miêu tả, những từ ngữ, hình ảnh chọn lọc đặc sắc, cùng nghệ thuật so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, giọng văn miêu tả trong tác phẩm rất linh hoạt. Có đọc “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành ta mới cảm nhận hết vẻ đẹp hình tượng cây xà nu. Hình tượng này đã góp phần tạo nên một “Rừng xà nu” trọn vẹn, mang đậm giá trị văn học. Nguyễn Trung Thành đã góp phần làm phong phú thêm cho nền văn học dân tộc.
5. Phân tích hình tượng cây xà nu mẫu số 5
Tây Nguyên là mảnh đất của văn hóa cồng chiềng và những pho sử thi đồ sộ. Chính mảnh đất này đã thổi hồn vào những trang viết của Nguyễn Trung Thành và để lại nhiều dấu ấn qua “Rừng xà nu”, “Đất nước đứng lên”… Truyện ngắn “Rừng xà nu” ra đời vào mùa hè 1965 giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang đến hồi ác liệt. Tác phẩm để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng bạn đọc bởi hình tượng cây xà nu – tiêu biểu cho thiên nhiên và con người Tây Nguyên kiêu hùng, bất khuất.
Tác phẩm “ Rừng xà nu ” sinh ra vào thời gian mùa hè năm 1965 khi đế quốc Mỹ khởi đầu cuộc cuộc chiến tranh cục bộ. Tác phẩm được in trong tập “ Trên quê nhà những anh hùng Điện Ngọc ”. Bối cảnh của thiên truyện là mảnh đất Tây Nguyên với những con người anh hùng, kiên trung, quật cường .Hình tượng cây xà nu được tác giả miêu tả xuyên suốt trong hàng loạt câu truyện. Trong truyện ngắn này, nhà văn không riêng gì khởi đầu và kết thúc truyện bằng hình ảnh rừng xà nu “ bát ngát đến tận chân trời ” mà còn gần hai mươi lần nói đến “ rừng xà nu ”, “ cây xà nu ”, “ nhựa xà nu ”, “ lửa xà nu ”, “ đuốc xà nu ” … Xà nu gắn bó với đời sống hoạt động và sinh hoạt hàng ngày quen thuộc với dân làng : ngọn lửa xà nu nấu ăn trong mỗi nhà bếp, lửa xà nu cháy bập bùng trong nhà Ưng tập trung chuyên sâu cả dân làng để nghe cụ Mết kể về cuộc sống Tnú. Khói xà nu đen nhẻm thân hình lũ trẻ ; khói xà nu còn làm tấm bảng đen cho anh Quyết dạy Tnú và Mai học chữ cụ Hồ …
Xà nu còn tham dự vào những sự kiên quan trọng của cuộc sống làng Xô-man: ngọn đuốc xà nu cháy sáng trên tay cụ Mết dẫn cả dân làng đi vào rừng sâu lấy giáo mác chuẩn bị cho cuộc nổi dậy. Đêm đêm cả dân làng thức mài vũ khí dưới ánh đuốc xà nu. Giặc đốt hai bàn tay Tnú bằng giẻ tẩm nhựa xà nu… Bởi vậy, tác phẩm đặt tên gọi là Rừng xà nu là rất hợp lý.
Hình tượng cây xà nu qua ngòi bút Nguyễn Trung Thành đã trở thành một thành lũy vững vàng bảo vệ đời sống cho buôn làng Xô Man : Mỗi ngày giặc bắn đại bác ba lần vào làng nhưng làng Xô Man vẫn bình yên vì “ Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn ”. Đổi lại, vì bảo vệ cho dân làng nên cánh rừng xà nu lại chịu nhiều đau thương mất mát : “ Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào là không bị thương. Có những cây bị đạn đại bác chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão ”. Ở chỗ khác, nhà văn miêu tả kỹ hơn : “ Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người đã bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi, ở những cây này nhựa còn trong, chất dầu còn loãng, chỉ năm mười hôm là cây chết ” .Bằng thẩm mỹ và nghệ thuật nhân hoá, ẩn dụ tượng trưng tác giả nói lên được nỗi đau thương mất mát của dân làng Xô Man và tố cáo tội ác của quân địch. Viết về nỗi đau của cây mà ta cứ ngỡ như nỗi đau của con người. Mỗi một cây ngã xuống ta cứ ngỡ như một người Xô Man ngã xuống. Phải chăng đó là hình ảnh của anh Xút, bà Nhan, mẹ con Mai, anh Quyết … những người đã ngã xuống vì chính nghĩa dưới bàn tay tàn tệ của quân địch. Nhưng trong đau thương, cây xà nu vẫn hiện lên bởi những vẻ đẹp thăng hoa đến sững sờ. Đẹp trong dáng ngã kiêu hùng, quật cường “ đổ ào ào như một trận bão ”. Đẹp bởi đường nét, sắc tố, hình khối, trong đau thương mà vẫn hiện hữu hương thơm và ánh sáng “ nơi chỗ vết thương nhựa ứa ra tràn ngập thơm ngào ngạt lộng lẫy nắng hè nóng bức, rồi từ từ bầm lại, đen và đặc quyện thành cục máu lớn ” .Cây xà nu có sức sống mãnh liệt là hình ảnh tượng trưng cho đời sống và phẩm chất người dân Xôman nói riêng, Tây Nguyên nói chung : bằng bút pháp miêu tả tác giả đã mang đến cho người đọc sức sống hoang dại, mãnh liệt của rừng xà nu : “ Trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khoẻ như vậy. Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên khung trời ” .Đau thương nối đau thương, sự sống tiếp nối đuôi nhau sự sống, mà sự sống của xà nu là bất diệt, bất tử, không một thế lực nào, không mưa bom bão đạn nào của quân địch hoàn toàn có thể diệt trừ được. Như một mẫu số nhân “ một ngã ” thì “ bốn năm cây con mọc lên ” thử thách, tự tôn. Đúng như lời cụ Mết đã chứng minh và khẳng định “ Không có cây gì mạnh bằng cây xà nu đất ta. Cây mẹ ngã, cây con mọc lên, đố chúng nó giết hết được cả rừng xà nu này ” .Thế hệ này ngã xuống, thế hệ khác đứng lên sửa chữa thay thế, liên tục chiến đấu với quân địch. Con người Xô man cũng vậy : anh Xút bà Nhan hi sinh thì có thế hệ của Mai và Tnú lớn lên liên tục xông pha vào mưa bom bão đạn để viết tiếp trang sử của làng. Mai ngã xuống khi tuổi xuân và niềm hạnh phúc đang căng nồng thì Dít lớn lên nhanh gọn trở thành bí thư chi bộ. Rồi thế hệ bé Heng đang tiếp bước cha anh. Tất cả tạo nên một đội ngũ trùng điệp .Vẻ đẹp nữa của cây xà nu đó là loài cây ham ánh sáng mặt trời, yêu tự do. Sự sống của nó chính là sự vươn lên để sống sót. Dựa vào đặc thù đó Nguyễn Trung Thành lại thêm một lần nữa khiến người đọc phải rung động trước những câu văn đầy ánh sáng và hương thơm. Cây xà nu rất ham ánh sáng và khí trời : “ nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thẳng tắp, vô số những hạt bụi vàng bay ra từ nhựa cây thơm mỡ màng ”. Đó chính là tiếng gọi của tình yêu tự do. Cũng như Tnú, như dân làng Xô-man yêu tự do, khát khao ánh sáng nên họ đã cầm giáo, cầm gươm quyết tâm bảo vệ vùng trời tự do ấy .Và ở rừng xà nu còn Open những cây khác vững chãi, không chịu khuất phục trước giông bão, đạn bom của quân địch : “ Có những cây xà nu cành lá chi chít như những con chim đã đủ lông mao, lông vũ, đạn đại bác không giết nổi chúng. Những vết thương của chúng chóng lành như trên một khung hình cường tráng. Cứ thế ba năm nay, rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình che chở cho cả dân làng ”. Hình ảnh ấy của cây rừng xà nu khiến ta liên tưởng đến hình ảnh của cụ Mết, của sức sống Tnú, của Dít …Đó là vẻ đẹp của bức thành đồng bền vững và kiên cố, tấm lá thép vĩ đại của làng Xô man. Vì vậy mà suốt năm năm chưa hề có cán bộ nào bị giặc bắt hoặc chết trong rừng làng này. Bởi rừng xà nu đã mang tầm vẻ đẹp “ Rừng che bộ đội rừng vây quân địch ”. Tất cả tiếp nối đuôi nhau nhau tạo thành một đội ngũ trùng trùng điệp điệp tiếp nối đuôi nhau nhau chạy đến tận chân trời .Tương đồng với vẻ đẹp của rừng xà nu chính là vẻ đẹp của con người Xô-man kiêu hùng quật cường. Bên cạnh ý nghĩa tả thực, rừng Xà Nu còn mang tính hình tượng cho sức sống mãnh liệt của nhân dân những dân tộc bản địa Tây Nguyên. Phải chăng đó là vẻ đẹp của cụ Mết, người truyền và giữ ngọn lửa niềm tin cách mạng với chân lí ngời sáng “ Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo ”. Là vẻ đẹp của người anh hùng Tnú với niềm tin kìm nén đau thương để biến thành sức mạnh quật khởi. Là vẻ đẹp của Dít với đôi mắt mở to trong suốt, bình thản, ngày Mai chết, Dít như cây xà nu nhanh gọn trưởng thành, nhanh gọn trở thành bí thư chi bộ cùng cụ Mết chỉ huy dân làng Xô Man đánh giặc. Vẻ đẹp của bé Heng, thế hệ xà nu măng non, chưa trưởng thành nhưng ý thức thì đã “ nhọn hoắt như những mũi lê ” …Có thể nói hình tượng xà nu điển hình nổi bật xuyên suốt tác phẩm, câu truyện mở ra trong vẻ đẹp mãnh liệt của sự sống trước đau thương mất mát để rồi khép lại vẫn là hình ảnh hào hùng của sự thử thách. Bên cạnh “ bốn năm cây xà nu đã bị đánh ngã đã có vô số những cây con đang mọc lên ”. Mới mọc thôi nhưng ý thức chiến đấu lại rất mãnh liệt “ Có những cây mới nhú khỏi mặt đất nhọn hoắt như những mũi lê ” .Tóm lại, hình tượng xà nu là một phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ của Nguyễn Trung Thành. Nó được dùng như một ẩn dụ gợi cho người đọc nghĩ đến con người Tây Nguyên yêu tự do, dồi dào sức sống, quật cường kiên trung, thủy chung với Cách mạng. Như thế là hình tượng cây xà nu đã được tác giả đưa lại cho biết bao ý nghĩa mới mẻ và lạ mắt giàu đặc thù nghệ thuật và thẩm mỹ và ý nghĩa nhân sinh, trở thành linh hồn tác phẩm. Vì vậy, tác giả đã đặt cho truyện của mình cái tên thật có ý nghĩa : “ Rừng xà nu ” .( Nguồn : Thầy Phan Danh Hiếu )
IV. Kiến thức bổ trợ bài Rừng xà nu
1. Hoàn cảnh sáng tác Rừng xà nu
– Tác phẩm được viết năm 1965 khi giặc Mĩ đổ quân ào ạt vào bãi biển Chu Lai – Quảng Ngãi. Đó là lúc nhà văn muốn viết một bài “Hịch tướng sĩ” thời đánh Mĩ để động viên, cổ động nhân dân bước vào cuộc kháng chiến chống Mĩ.
– Truyện được đăng trên tạp chí Văn nghệ quân giải phóng miền Trung Trung Bộ, sau đó được in trong tập Trên quê nhà những anh hùng Điện Ngọc .
2. Sơ đồ tư duy phân tích hình ảnh cây xà nu
Trên đây là hướng dẫn làm bài chi tiết phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành. Đừng quên truy cập doctailieu.com để theo dõi thêm nhiều bài văn mẫu 12 khác em nhé. Chúc các em luôn học tốt!
Tâm Phương (Tổng hợp)
Source: https://expgg.vn
Category: Thông tin
