Phân tích nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù

Phân tích nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù để thấy được một thanh âm trong trẻo giữa bản đàn mà nhạc luật đều xô bồ hỗn loạn, để thấy niềm tin sắt đá của Nguyễn Tuân về giá trị của con người.

Hướng dẫn phân tích nhân vật viên quản ngục trong Chữ người tử tù

Đề bài: Phân tích nhân vật viên quản ngục trong truyện ngắn Chữ người tử tù của nhà văn Nguyễn Tuân.

1. Phân tích đề

– Yêu cầu của đề bài : phân tích nhân vật viên quản ngục .

– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : những câu văn, từ ngữ, chi tiết tiêu biểu trong truyện ngắn Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân.

– Phương pháp lập luận chính : phân tích .

2. Hệ thống vấn đề

– Luận điểm 1: Tấm lòng biệt nhỡn liên tài của viên quản ngục

– Luận điểm 2: Sự khát khao và trân trọng cái đẹp của viên quản ngục

– Luận điểm 3: Viên quản ngục là “một thanh âm trong trẻo”.

3. Lập dàn ý cụ thể

a) Mở bài

– Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm :+ Nguyễn Tuân là một nhà văn có “ tính tài hoa và cái giọng khinh bạc đệ nhất trong giới Nước Ta văn minh ” .

+ “Chữ người tử tù” là một trong những truyện ngắn xuất sắc và nổi tiếng của Nguyễn Tuân, đem đến nhiều ấn tượng đối với bạn đọc bao thế hệ.

– Giới thiệu nhân vật viên quản ngục : Viên quản ngục là một trong những nhân vật điển hình nổi bật trong tác phẩm, một con người yêu cái đẹp nhưng lại sống trong một chính sách mục nát, qua đó khắc sâu thêm nhiều nét ý nghĩa độc lạ của truyện .

b) Thân bài

* Khái quát chung về tác phẩm

– Hoàn cảnh sáng tác : Truyện ngắn Chữ người tử tù lúc đầu có tên là Dòng chữ sau cuối in năm 1939 trên tạp chí Tao đàn sau được tuyển in trong tập Vang bóng một thời kết tinh kĩ năng tận tâm của nhà văn, là văn phẩm đạt đến sự toàn thiện toàn mĩ .- Giá trị nội dung : Truyện ngắn đã biểu lộ ý niệm về cái đẹp, khẳng định chắc chắn sự bất tử của cái đẹp và thể hiện thầm kín tấm lòng yêu nước của tác giả, qua đó hiểu hơn nhiều bài học kinh nghiệm nhân sinh thâm thúy .

* Phân tích nhân vật viên quản ngục

Luận điểm 1: Tấm lòng biệt nhỡn liên tài của viên quản ngục

– Nói về kẻ tử tù với một thái độ kính trọng không che giấu “ Tôi nghe … rất đẹp đó không ? ”- Trong những ngày Huấn Cao trong ngục, quản ngục luôn bày tỏ thái độ nghiêm kính khiêm nhường- Dũng cảm biệt đãi Huấn Cao trong những ngày ở đầu cuối ngay cả khi bị Huấn Cao coi thường, khinh bỉ :+ Mong muốn : “ Ta muốn biệt đãi ông Huấn Cao, ta muốn cho ông ta đỡ cực trong những ngày sau cuối còn lại ”+ Sai người đem rượu và đồ nhắm đến cho Huấn Cao vì sợ trong buồng giam lạnh+ Khép nép bày tỏ : ” Biết ngài là một người có nghĩa khí, tôi muốn châm chước không ít “+ Sau sự tức giận của Huấn Cao, quản ngục vẫn cung kính giữ lễ, giữ sự đối đãi như thế- Cảm thấy hụt hẫng khi biết Huấn Cao sắp phải từ giã cõi đời : “ Bấy nhiêu … ngoài hành tinh ” .- Viên quản ngục tái nhợt người đi rồi vô cùng lo ngại, sợ nếu không xin được chữ Huấn Cao sẽ ân hận cả đời .-> Đằng sau thân phận một ngục quan thấp bé, tầm thường là tâm hồn một người nghệ sĩ khát khao, mê hồn cái đẹp, một người dám mặc kệ sinh mệnh để bảo lưu gìn giữ cái đẹp .=> Thái độ và hành vi của Quản ngục cho thấy đây là con người có tấm lòng biệt nhỡn liên tài, có thiên lương trong sáng .

Luận điểm 2

: Sự khát khao và trân trọng cái đẹp của viên quản ngục- Quản ngục trước kia là người đèn sách bồi đắp “ thiên lương ” nảy nở tốt đẹp -> ông ta yêu cái đẹp đến mê hồn .- Khát khao cái đẹp : mong ước của ông là “ được treo ở nhà riêng một đôi câu đối ” do chính tay Huấn Cao viết .- Sự khát khao và niềm trân trọng cái đẹp trong quản ngục mãnh liệt, ông hoàn toàn có thể mặc kệ cả tính mạng con người và vị thế, mong sao có được mấy chữ của ông Huấn .- Biết tính ông Huấn “ vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ ” -> lo ngại nếu như không xin được chữ ông Huấn trước khi bị hành hình thì “ ân hận suốt đời mất ” .- Cả tư thế và tâm thế khi nhận chữ và lắng nghe lời khuyên của Huấn Cao đều rất tôn kính trước cái đẹp, cái thiên lương, cái khí phách cao quý .- Sự khúm núm và cái cúi đầu không thực sự yếu ớt, ủy mị, hèn kém mà nó lại giống như những điểm nhấn càng làm sáng lên vẻ đẹp nhân cách của một tâm hồn thánh thiện .-> Chỉ có một người trân trọng cái đẹp đến tột cùng mới có những lúng túng khi không xin được chữ Huấn Cao như vậy thôi .=> Sở nguyện cao quý cho thấy quản ngục là con người có tâm hồn thuần khiết, biết quý trọng nâng niu cái đẹp .

Luận điểm 3: Viên quản ngục là “một thanh âm trong trẻo”

– Cảnh cho chữ diễn ra giữa một buồng giam tối tăm và chật hẹp nhưng tổng thể trở nên xinh xắn thanh cao bởi “ tấm lụa trắng còn nguyên vẹn lần hồ ” cùng hai người trao cái đẹp và trân trọng, ngưỡng vọng cái đẹp .- Sự “ khúm núm, run run ” của quản ngục không phải là biểu lộ của sự hèn nhát mà là thái độ ngưỡng vọng trước cái đẹp, cái tài .- Quản ngục đã thoát khỏi vai trò của một người quản lý để trở thành một người trân trọng ngưỡng mộ cái đẹp -> Đồng điệu với Huấn cao- Chi tiết quản ngục cúi đầu vái lạy người tử tù Huấn Cao với giọt nước mắt rỉ vào kẽ miệng mà nhận mình là kẻ mê muội như một sự thức tỉnh trước cái đẹp, quản ngục đã thoát ra những cái tầm thường, ràng buộc để vươn tới cái cao đẹp .

=> Nhận xét chung: Qua những hành động, cách ứng xử của viên quản ngục, ta càng thêm hiểu và trân trọng hơn nhân vật này, từ đó thấm thía một quan niệm nhân sinh sâu sắc: “Trong thẳm sâu mỗi con người đều ẩn chứa một tâm hồn nghệ sĩ biết hướng tới cái đẹp, khát khao ánh sáng cái đẹp bởi vậy mà mỗi chúng ta hãy nhìn sâu vào tâm hồn con người để nắm bắt ánh sáng thiên lương vì có những khi trong môi trường của cái xấu và cái ác, cái đẹp không lụi tàn mà có thể đẩy lùi cái xấu, cái ác và tồn tại một cách thật mạnh mẽ, bền bỉ”.

* Đặc sắc nghệ thuật

– Xây dựng trường hợp truyện độc lạ và tinh xảo- Thủ pháp tương phản trái chiều .- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh xảo .- Đặt nhân vật vào trường hợp giàu kịch tính .

c) Kết bài

– Khái quát lại những nét tiêu biểu vượt trội về nhân vật viên quản ngục .- Cảm nhận của em về nhân vật và kĩ năng của Nguyễn Tuân .>> > Hướng dẫn soạn bài Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân

4. Sơ đồ tư duy phân tích nhân vật viên quản ngục

Xem thêm: Sơ đồ tư duy Chữ người tử tù

Top 4 bài phân tích nhân vật viên quản ngục hay nhất

Phân tích nhân vật viên quản ngục mẫu số 1:

Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân, bên cạnh nhân vật Huấn Cao, ta còn thấy hiện lên nhân vật quản ngục biết trọng người và biết quý người ngay thẳng, viên quản ngục là một thanh âm trong trẻo chen giữa bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ. Nhân vật đã được Nguyễn Tuân khắc họa vô cùng đặc sắc, đầy ấn tượng.

Quản ngục là một người đã lớn tuổi, đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu. Khuôn mặt luôn tư lự, nhăn nheo chứng tỏ ông có một đời sống nội tâm thâm thúy, phong phú và đa dạng. Sau khi nhận được phiến trát gửi về, trong sáu tên tử tù có ông Huấn Cao, người mà ông hằng ngưỡng mộ về tài viết chữ đẹp, điều đó làm ông vô cùng do dự, nghĩ ngợi .Quản ngục là người có số phận thảm kịch. Ông là người “ tính cách êm ả dịu dàng và lòng biết giá người, biết trọng người ngay ”, “ là một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ ”. Nhưng tính cách đó, con người đó lại bị đặt trong thực trạng đề lao chỉ có lừa dối, tàn ác. Hoàn cảnh sống và phẩm chất của nhân vật trọn vẹn trái ngược nhau : quản ngục tâm điền tốt và thẳng thắn nhưng lại phải ăn ở đời đời, kiếp kiếp với một lũ cặn bã. Đó chính là thảm kịch của cuộc sống ông .Sống trong thực trạng đó, nhưng quản ngục vẫn giữ được cho mình một tâm hồn và cốt cách cao đẹp. Nhận được phiến trát, biết được trong số tử tù có Huấn Cao điều đó đã làm ông tâm lý cả đêm, việc nhận tù sắp tới gây xáo động lớn trong tâm tư nguyện vọng của ông : khuôn mặt “ tư lự ” dần thay thế sửa chữa bằng “ mặt nước ao xuân, bằng lặng, kín kẽ và êm nhẹ ”. Có phải chăng trong đêm thanh tĩnh đó, ông đã tâm lý, đã cất nhắc để quyết định hành động sẽ có biệt đãi riêng với người tử tù mang tên Huấn Cao này, cũng vì thế từ khuôn mặt tư lự, lo ngại chuyển sang sự thanh thản, bình lặng .Niềm mê hồn thẩm mỹ và nghệ thuật, lòng trân trọng người kinh tế tài chính là yếu tố đã khiến ông quyết định hành động biệt đãi với Huấn Cao. Nhưng đi đến quyết định hành động này, chính bản thân quản ngục cũng phải đương đầu với nguy khốn. Nhưng bằng tình yêu cái đẹp, bằng khí phách của chính mình viên quản ngục vẫn quyết định hành động biệt đãi với Huấn Cao. Biệt đãi Huấn Cao, quản ngục cũng mang trong mình niềm hy vọng sẽ xin được chữ của ông, nhưng đó chỉ là hy vọng mong manh, bởi tính ông Huấn vốn khoảnh, điều này quản ngục hiểu rất rõ. Ngày cả khi đem tổng thể dũng khí vào gặp Huấn Cao, nhận được thái độ coi thường từ Huấn Cao, nhưng quản ngục chỉ lễ phép lui ra và nói : “ Xin lĩnh ý ” và mọi sự biệt đãi vẫn diễn ra như cũ. Hành động đó, cử chỉ nhún nhường đó là cả tấm lòng của quản ngục dành cho Huấn Cao, cũng chính ông đã tự bộc bạch : “ Những người chọc trời quấy nước, đến trên đầu người ta, người ta cũng còn chẳng biết có ai nữa, huống chi cái thứ mình chỉ là một kẻ tiểu lại giữ tù ”. Sự biệt đãi và thái độ nhún nhường đó cho thấy thái độ tâm phục, lòng biết giá người và trọng người ngay của quản ngục với Huấn Cao .Trong những ngày Huấn Cao dưới sự quản lý của mình, quản ngục còn mang trong mình hy vọng : ông Huấn sẽ dịu bớt tính nết khi ấy ông sẽ xin ông Huấn chữ lên chục lụa vuông vắn, trắng tinh đã được ông chuẩn bị sẵn sàng từ lâu. Nếu được Huấn Cao cho chữ thì cả đời này của ông coi như đã thỏa ý, đã mãn nguyện. Điều ông đau lòng nhất là ông Huấn dưới quyền mình nhưng chẳng biết làm cách nào để hoàn toàn có thể xin chữ. Ông sợ một mai ông Huấn bị giải đi thì ông sẽ ân hận cả đời .Ngày nhận được công văn, quản ngục “ tái nhợt người đi ”, nốt đêm nay thôi, ngày mai ông Huấn Cao đã bị giải đi để hành hình, vậy là sở nguyện xin chữ của ông có lẽ rằng sẽ mãi mãi không hề triển khai. Nhưng bên cạnh ông còn có một thầy thơ lại cũng mang trong mình tấm lòng biệt nhỡn liên tài, nghe lời tâm sự của quản ngục, thầy thơ lại đã tìm ông Huấn và kể về nỗi lòng sâu kín của quản ngục. Huấn Cao đồng cảm nỗi lòng viên quản ngục : “ Ta cảm cái tầm lòng biệt nhỡn liên tài của những ngươi. Nào ta có biết đâu một người như thầy Quản đây và lại có những sở trường thích nghi cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ ”. Chính nhân cách, phẩm chất của viên quản ngục đã làm cho Huấn Cao cảm phục và xúc động. “ Cảnh cho chữ diễn ra trong phòng giam tử tù và sự kì ngộ giữa khách anh hùng tài tử với kẻ biệt nhỡn liên tài ”. Trong khoảng trống nhà tù tối tăm, ẩm thấp, chật hẹp đã diễn ra cảnh cho chữ chưa từng có. Tấm lụa bạch trắng còn nguyên vẹn lần hồ, những đồng xu tiền kẽm ghi lại ô, mùi mực thơm đều đã được viên quản ngục thận trọng chuẩn bị sẵn sàng với tổng thể lòng tôn kính. Dưới ánh đuốc tỏa ra đỏ rực, ba chiếc đầu chụm lại chú ý từng nét chữ người tù đang viết. Mỗi chữ Huấn Cao viết xong, viên quản ngục đều “ khúm núm cất những đồng xu tiền kẽm lưu lại ô chữ ” thầy thơ lại “ run run bưng chậu mực ”. Trên lần lụa trắng, những nét chữ được viết ra, viên quản ngục lắng nghe lời khuyên chân thành của tử tù, lui về quê nhà, bỏ nghề để giữ vững thiên lương trong sáng của mình. Cảm về kĩ năng, cảm về nhân cách, viên quản ngục vội vái người tù một vái, trong hàng nước mắt nói : “ Kẻ mê muội này xin bái lĩnh ”. Ông tự nhận mình là kẻ mê muội, bao lâu nay sống trong cảnh đề lao, thiếu chút nữa đã làm hoen ố nhân cách và thiên lương của chính mình. Nhờ có ánh sáng của cái đẹp, của nhân cách Huấn Cao, quản ngục mới được khai sáng, mới hoàn toàn có thể sống nốt phần đời còn lại trong sự thanh tĩnh, trong sáng .Nghệ thuật thiết kế xây dựng nhân vật đặc biệt quan trọng, đặt nhân vật vào trường hợp gặp gỡ độc lạ, phối hợp với thẩm mỹ và nghệ thuật cường điệu, phóng đại, tương phản giúp thể hiện tính cách nhân vật. Nhân vật được khắc họa thiên về chiều sâu tâm lí biểu lộ qua những lời độc thoại nội tâm .Bằng thẩm mỹ và nghệ thuật khắc họa nhân vật rực rỡ, độc lạ, Nguyễn Tuân đã vẽ lên chân dung của một quản ngục thật đẹp tươi, cao quý về nhân cách. Đồng thời ông cũng cho thấy trong mỗi một con người luôn có một phần con người nghệ sĩ, tâm hồn yêu cái đẹp, trọng cái tài .

Phân tích nhân vật viên quản ngục mẫu số 2:

Giữa những bộn bề phồn tạp của buổi chợ phiên văn chương, giữa những náo nhiệt đông đúc của gian hàng lãng mạn, Nguyễn Tuân được nhận ra là một chủ cửa hàng khá đặc biệt với chất ngông đầy mới mẻ cùng cá tính độc đáo của mình Nguyễn Tuân đã đưa người đọc phiêu du vào cuộc hành trình đi tìm cái đẹp ở một thời vang bóng, ở những nơi chỉ có cái xấu, cái ác ngự trị. Tiêu biểu cho cuộc hành trình gian truân, vất vả đó là tác phẩm Chữ người tử tù, đặc biệt thông qua nhân vật viên quản ngục chúng ta sẽ thấy rõ được điều đó.

Quả thật không sai khi nói rằng sản phẩm văn học chỉ được khai sinh ra khi nó là kết quả nhào nặn từ đời sống, nếu sáng tác của văn học chỉ hoàn toàn là sản phẩm của sự hư cấu và tưởng tượng mà không mang hơi thở đời sống thì sẽ truyền được cảm xúc đến với bạn đọc. Văn học bao giờ cũng là chuyện cuộc đời, mang trong mình sứ mệnh cao cả của một nhà văn. Khi sáng tạo nghệ thuật, Nguyễn Tuân đã không ngừng tìm tòi sáng tạo và ông đã khẳng định được vị trí của mình trong nền văn học Việt Nam hiện đại, đồng thời tìm ra cho mình một phong cách hoàn toàn khác với những nhà văn cùng thời. Ông luôn khao khát đi tìm cái đẹp dù đó là những nơi bóng tối phủ đầy, chỉ có cái xấu và cái ác ngự trị. Ông luôn tin rằng dù sống trong hoàn cảnh nào thì ẩn sâu trong họ vẫn luôn là những cái đẹp rất đáng trân trọng, đọc Chữ người tử tù ta sẽ thấy rõ được điều đó. Đây là một trong 11 chuyện in trong tập “Vang bóng một thời”, lúc đầu tác phẩm có tên “Dòng chữ cuối cùng” in trong tạp chí Tao Đàn năm 1938, sau đó đổi thành “Chữ người tử tù” in trong tập “Vang bóng một thời” xuất bản năm 1940.

Tuy không phải là nhân vật chính trong tác phẩm, nhưng viên quản ngục đóng vai trò quan trọng trong việc làm điển hình nổi bật vẻ đẹp của Huấn Cao và ở viên quản ngục cũng toát lên những nét đẹp đáng quý. Nói về nhân vật này trong khởi đầu của truyện ngắn, nhà văn Nguyễn Tuân từng viết, “ trong thực trạng đề lao người ta sống bằng tàn khốc, lừa lọc, tính cách êm ả dịu dàng và lòng biết trọng giá trị của người biết trọng người ngay của viên quản ngục là một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ ” .Có lẽ ai cũng nghĩ rằng sống trong chốn đề lao trông coi những kẻ tù tội, thực trạng ấy dễ đẩy con người vào lọc lừa, hung tàn, tuy nhiên trái ngược với những con người nơi đây viên quản ngục lại là người có tính cách êm ả dịu dàng, biết trọng người ngay, biết được giá trị của con người dù thao tác cho triều đình nhưng viên quản ngục lại hâm mộ khí phách của Huấn Cao khi biết Huấn Cao là một anh hùng vị nghĩa, dám lãnh đạo nhân dân chống lại triều đình. Viên quản ngục hiểu rằng với Huấn Cao mình chỉ là một kẻ tiểu nhân giữ tù, vì thế y đã lường trước được rằng mình sẽ bị Huấn Cao khinh bạc, coi thường thế nhưng ông vẫn rất mực cung kính, lễ độ khi đối lập với Huấn Cao .Huấn Cao bị bắt giam, ngày nào viên quản ngục cũng đích thân đem cơm rượu tới, hành vi này của viên quản ngục không phải vì ông muốn có được chữ của Huấn Cao mà nó xuất phát từ tấm lòng biệt nhỡn liên tài của ông dành cho vị anh hùng với khát khao vùng vẫy khắp năm châu bốn bể, mong ước lật đổ triều đình để nhân dân có đời sống tốt đẹp hơn. Câu hỏi của viên quản ngục “ Xin cho biết ngài cần gì ? để tôi cố gắng nỗ lực chu tất ” và câu vấn đáp khẳng khái của Huấn Cao “ ta chỉ muốn một điều là nhà ngươi đừng bước chân vào đây nữa ” cùng với thái độ “ xin lĩnh ý ” lui ra của viên quản ngục một lần nữa đã tôn lên vẻ đẹp quật cường của Huấn Cao và tấm lòng biệt nhỡn liên tài của viên quản ngục .Không chỉ có tấm lòng biệt nhỡn liên tài, viên quản ngục còn là người rất yêu cái đẹp. Khi nghe tin trại giam tỉnh Sơn sắp đảm nhiệm thêm 6 tội nhân nữa trong đó có Huấn Cao người nổi tiếng viết chữ nhanh và đẹp, viên quản ngục đã khao khát có được chữ Huấn Cao để treo trong nhà. Và để đạt được sở nguyện, ông đã mặc kệ mọi nguy khốn dám biệt đãi Huấn Cao và 5 chiến sỹ của Huấn Cao để đạt được sở nguyện của mình. Dù lúng túng không xin được chữ của Huấn Cao sẽ hối hận nhưng ông vẫn không dám mở miệng để nói với Huấn cao mong ước của mình. Với tấm lòng chân thành của viên quản ngục đã khiến Huấn Cao cảm động, đồng ý dành cho y vào lúc nửa đêm, khi trại giam tỉnh Sơn chỉ còn vọng lại tiếng mõ trên vọng canh. Trong khoảng trống là một buổi tối chật hẹp, khí ẩm đã diễn ra một cảnh tượng lâu nay chưa từng có. Người cho chữ là kẻ tử tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, còn người nhận chữ là viên quản ngục đang khúm núm cất từng đồng kẽm lưu lại ô. Sự khúm núm của viên quản ngục không làm cho nhân cách bị hạ thấp mà trái lại càng nâng cao giá trị con người ông, đó là sự hạ mình trước cái tài, cái thiên lương. Sau khi nhận chữ, được Huấn Cao khuyên bảo “ nên đổi khác chỗ ở để giữ thiên lương cho lành vững, lúc ấy viên quản ngục đã vái người tử tù một vái chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào “ kẻ mê muội này xin bái lĩnh ”, đến đây cái đẹp, cái thiện đã thắng lợi cái xấu, cái ác và ta thấy có những người dù phải sống trong cái xấu và cái ác vẫn hướng về thiên lương, đó là niềm tin sắt đá của Nguyễn Tuân về giá trị của con người. Thực sự viên quản ngục đã là một thanh âm trong trẻo giữa bản đàn mà nhạc luật đều xô bồ hỗn loạn .Tác phẩm đã kết thúc nhưng vẫn còn có trong tâm lý bạn đọc những nét chữ vuông vắn, tươi tắn của Huấn Cao, cùng với sự khúm núm vái lạy của viên quản ngục. Thông qua nhân vật viên quản ngục Nguyễn Tuân một lần nữa khẳng định chắc chắn, dù trong bất kể thực trạng nào cái đẹp cũng luôn có sức cảm hóa con người và để giữ được thiên lương cho lành những con người cần phải tránh xa cái xấu và cái ác .

Phân tích nhân vật viên quản ngục mẫu số 3:

Nguyễn Tuân với những trang anh hùng dũng liệt hiện lên dưới một một lớp ngôn ngữ dân tộc thuần khiết và chuẩn mực, luôn cố gắng hết sức mình để làm sống dậy một thời quá khứ rực rỡ. Và dường như cảm thấy mình không đủ sức. Nguyễn Tuân kéo cả những nhân vật của mình theo khuynh hướng ấy. Đó là trường hợp của viên quản ngục trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” (trong tập Vang bóng một thời).

Quản ngục : không phải là một anh hùng cao đẹp như Huấn Cao, lại càng không mang dáng vóc, tính cách của một tên đao phủ khát máu ( Bữa rượu máu ). Con người đó là một hình ảnh trung gian giữa cái đẹp và cái không đẹp. Dưới ngòi bút tài hoa của một bậc thầy về ngôn từ, hình ảnh trung gian ấy cũng mập mờ, không có ranh giới rõ ràng .Thoạt nhiên, viên quản ngục có vẻ như như thể một con người cam chịu, yên phận và cũng chẳng có gì khác những kẻ cùng vị thế đương thời : “ Chuyện triều đình vương quốc tất cả chúng ta biết gì mà luận bàn cho thêm lời “. Cái khuôn khổ phong kiến, cái “ phép nước ” đã khiến quản ngục quen với việc nhận tù, giao tù, với ” những mánh khóe hành hạ thường lệ ”. Những lúc ấy, viên quản ngục cứ lãnh đạm như một cỏ may, ngoan ngoãn như một tên nô lệ trung thành với chủ với vai trò của mình .Nhưng có ai ngờ, bên trong con người đó vẫn luôn sống sót một mầm sống tươi xanh của cái đẹp. Cái mầm ấy bị tiêu diệt nhưng vần khắc khoải sống như chờ đón một lúc nào đó được vươn lên. Rồi thời gian đó cũng đến. Huấn Cao, con người văn võ song toàn Open với “ cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp ”. Quản ngục mở màn rơi vào một tâm trạng rất là khó xử. Một sự đấu tranh bí mật trở thành nét tiêu biểu vượt trội cho quản ngục suốt truyện mà cũng chính là biểu lộ tiêu biểu vượt trội cho quản ngục suốt truyện mà cũng chính là bộc lộ tiêu biểu vượt trội cho tính “ hướng nội ” mỗi tất cả chúng ta thường phát hiện trong tác phẩm của Nguyễn Tuân .Cuối cùng thì niềm đam mê cái đẹp cũng đã thắng lợi. Tuy cái thắng lợi đó chưa phải là tuyệt đối nhưng vẫn đủ biến viên quản ngục thành một con người khác. “ Bấy nhiêu âm thanh phức tạp bay cao lần lên khỏi mặt đất, nâng đỡ lấy một ngôi sao 5 cánh chính vị muốn từ biệt thiên hà ”, “ Ngôi sao chính trị ” đương nhiên là ám chỉ Huấn Cao. Còn “ thanh âm phức tạp ” ngầm chỉ ai ? Con người ấy chính là quản ngục. Quản ngục muốn nâng niu cái đẹp nhưng lại sợ. Vì thế nên Nguyễn Tuân đã để cho nhân vật này hóa thân thành một cái gì đó vô hình dung, hư ảo. Chi tiết đó vừa thể hiện nét mạnh của Vang bóng một thời lãng mạn và khao khát thức tỉnh cái đẹp, vừa để lộ thấp thoáng điểm yếu và sự yếu ớt của Nguyễn Tuân trong cái nhìn hoài vọng xa xôi. Nó khiến Nguyễn Tuân như tránh né, đem ông trời ra mà trách : ‘ ‘ Ông trời nhiều khi chơi ác đem đày ải những cái thuần khiết giữa một đống cặn bã ” .Cũng từ ý niệm ấy, quản ngục nghĩ mình “ chọn nhầm nghề mất rồi “, Nguyễn Tuân đi tìm cái đẹp và đã tìm ra cái đẹp lộng lẫy, mong manh giữa một vùng trời đen tối .Việc miễn những mánh khóe hành hạ, biệt đãi những người tử tù, rồi mạnh dạn xin chữ, một cách khôn khéo từng chút từng chút gắn thêm nét đẹp vào con người quản ngục chính bới : “ Biết người tài, không phải là kẻ xấu “. Mặc dù vậy khi đã biệt đãi, đã toan tính cách xin chữ, quản ngục vẫn còn sợ, vẫn dặn viên thơ lại nói với Huấn Cao : “ Miễn là ngài giữ kín cho ”. Một cụ thể nhỏ nhưng chắc là không hề thiếu. Một cụ thể vừa lãng mạn vừa hiện thực. Mến cái tài của Huấn Cao nhưng sợ “ phép vua ”. Phải tinh xảo lắm. Nguyễn Tuân mới phát hiện ra điều đó. Phải tài hoa lắm Nguyễn Tuân mới biểu lộ được điều đó. Nếu không viết về nỗi sợ ngấm ngầm thì là không thật, mà Nguyễn Tuân lại là con người luôn vươn tới cái đẹp, cái thật. Nếu viết quá nhiều thì sẽ làm ngắt quãng mạch chuyển biến đang cuồn cuộn, sôi sục trong nhân vật hình tượng .Mến cái tài của Huấn Cao, khát khao “ có được chữ ông Huấn mà treo là có một bảo vật trên đời ”, đến lúc này, quản ngục có vẻ như không còn là quản ngục mà là hóa thân của Nguyễn Tuân với nhịp tim và hơi thở dành trọn cho sự nâng niu cái đẹp. “ Một buổi chiều lạnh, viên quản ngực tái nhặt người đi sau khi tiếp đọc công văn ”. Không còn là thương tiếc, xót xa mà đã đạt đến đỉnh điểm của niềm đau xót, thẫn thờ. Việc nhận công văn, quản ngục biết trước nhưng vẫn thấy bất ngờ đột ngột, hụt hẫng. Thiên lương vừa sống dậy trong một con người đã thúc giục quản ngục hành vi, một hành vi trái ngược với những gì quản ngục nói : “ Ta biết rồi, việc quan ta đã có phép trước ” .Tình yêu cái đẹp đến đam mê đã thức tỉnh khí phách tiềm tàng nằm im suốt bao nhiêu năm .Trong cảnh cho chữ hùng vĩ, có một chi tiết cụ thể đáng nhớ : “ Người tù viết xong một chữ viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng xu tiền xèng ghi lại ô chữ đặt lên phiến lục “, ông “ khúm núm ” không phải chỉ vì nịnh bợ mà là vì cảm phục. Khi sự cảm phục lên đến đỉnh điểm cũng là lúc kết thúc truyện. “ Kẻ mê muội này xin bái lĩnh ”. Một nghệ thuật và thẩm mỹ tài hoa, kết thúc truyện ở cao trào. Chính thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ đó đã nêu bật cái đẹp tổng lực, toàn mĩ và rất rực rỡ của cả người xin chữ và người cho chữ .Dọc theo suốt chiều dài của truyện, nhân vật quản ngục luôn sống sót với một ý nghĩa nhất định. Quản ngục không chỉ là một hình tượng độc lạ mà còn là nhân vật hội đủ những đặc thù chung nhất của Vang bóng một thời, của ý niệm và phong thái Nguyễn Tuân : lãng mạn mà vẫn hiện thực, là lời nói của thiên lương, của ý thức dân tộc bản địa, là bộc lộ của sự “ yêu dấu và than tiếc những cái đã qua và có sức làm sống lại một thời xưa cũ ” .>> > Tham khảo thêm : Phân tích vẻ đẹp hình tượng nhân vật Huấn Cao

Phân tích nhân vật viên quản ngục mẫu số 4:

“Chữ người tử tù” là truyện ngắn đặc sắc nhất trong tập “Vang bóng một thời” của nhà văn Nguyễn Tuân. Trong truyện ngắn, bên cạnh nhân vật Huấn Cao nổi bật với vẻ đẹp hiên ngang, khí phách, tài hoa, mặc dù không có tên tuổi song viên quản ngục cũng lấp lánh những vẻ đẹp diệu kỳ.

Viên quản ngục là viên quan coi sóc chốn lao tù, thao tác trong môi trường tự nhiên toàn là tội lỗi, tội phạm, cứng đầu, … tuy nhiên có sở trường thích nghi cao quý và sở nguyện cao đẹp. “ Biết đọc vỡ nghĩa sách thánh hiền từ những ngày nào sở nguyện của viên quan coi ngục này là treo ở nhà riêng của mình một đôi câu đối do chính ông Huấn Cao viết. Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm. Tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ. Có được chữ ông Huấn Cao mà treo ở nhà là có một thứ vật báu trên đời ” .Qua những câu văn trên ta thấy ước nguyện lớn lao có được chữ của Huấn Cao treo trong nhà của viên quản ngục đã ấp ủ trong ông quan coi ngục này từ rất lâu, từ ngày này sang tháng khác, trong một thời hạn dài, từ những năm tuổi trẻ. Trong cuộc sống, có biết bao những thú tiêu khiển thanh tao nhưng thú chơi chữ luôn ăn sâu bám rễ vào viên quản ngục. Vì sở trường thích nghi cao quý, sở nguyện cao đẹp ấy, viên quản ngục đã phải dụng công trong cách đối xử với Huấn Cao, đã phải gan góc đánh đổi mạng sống của mình để biệt đãi Huấn Cao. Đây thực sự là con người yêu cái đến đến độ quên mình .Không chỉ có nụ cười thanh tao thích chơi chữ, viên quản ngục cũng là người có tấm lòng “ biệt nhỡn liên tài ”. Khi nhận được phiến trát thông tin ngày mai sẽ có tử tù tên Huấn Cao – một người nổi tiếng khắp vùng vì tài viết chữ đẹp, viên quản ngục không ngần ngại ca tụng năng lực của tử tù Huấn Cao trước mặt người khác. “ Huấn Cao ? Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ nhanh và rất đẹp đó không ? ”. Theo lẽ thường, một người dù năng lực, giỏi giang đến thế nào đi chăng nữa khi sa vào chốn ngục tù đều bị quan lại khinh thường. Nhưng ở đây, viên quản ngục – một người rất có vị thế nơi ngục tù lại rất xem trọng tài năng của Huấn Cao, dám ngợi ca tài hoa của một tên tử tù, điều đó bộc lộ cái nhìn kính trọng đặc biệt quan trọng của viên quản ngục với người có tài .Khi Huấn Cao được lính tỉnh chuyển giao cho quản ngục, viên quản ngục nhìn sáu tên tử từ mới vào với cặp mắt hiền lành, lòng kiêng nể. Không chỉ sai người quét dọn thật sạch phòng giam Huấn Cao, ngày ngày viên quản ngục còn cho người đưa rượu thịt tới cho ông Huấn. Khi bước vào phòng giam Huấn Cao, bị ông Huấn ra lời trách móc, viên quản ngục không hề nóng giận, dở trò bỉ ổi mà càng thêm kính trọng Huấn Cao, nhận mình là kẻ tiểu lại .Có thể nói, viên quản ngục biệt đãi tử tù Huấn Cao trên chính nơi mà mình quản trị là một việc làm vô cùng quả cảm. Chốn đề lao, người ta sống bằng lừa lọc, tàn ác, có rất nhiều tai mắt xung quanh, hành vi “ biệt nhỡn ” Huấn Cao của viên quản ngục nếu bị phát hiện thì ngày Huấn Cao ra pháp trường cũng là ngày viên quản ngục lên giá chém. Đánh đổi mạng sống của chính mình để “ biệt đãi ” một “ liên tài ” là một hành vi vô cùng liều lĩnh và cũng rất bản lĩnh của viên quản ngục. Dẫu mục tiêu ở đầu cuối của việc biệt đãi liên tài ấy là một ngày kia viên quản ngục có chữ của Huấn Cao nhưng phải nhận thấy rằng không có lòng yêu cái đẹp trong người thì viên quản ngục sẽ không làm được điều đó .

Ngoài ra, viên quản ngục cũng là một con người trong chốn tối tăm của lao tù vẫn giữ vững được thiên lương trong sáng. Thiên lương của viên quản ngục được thể hiện qua khuôn mặt tư lự trong những đêm không ngủ của viên quản ngục và chợt nhận ra mình đã chọn nhầm nghề. Thiên lương trong sáng của viên quản ngục được thể hiện qua sự kính trọng người tài khi bị Huấn Cao mắng không tư thù mà chỉ trách móc bản thân. Đặc biệt, thiên lương trong sáng của viên quản ngục được thể hiện qua cái vái lạy người tù và câu nói: “Kẻ ngu muội này xin bái lĩnh” ở phần cuối tác phẩm khi Huấn Cao đã cho chữ xong và khuyên ông quản ngục nên thay đổi chỗ ở, giữ thiên lương cho lành vững rồi mới nghĩ đến chơi chữ. Nếu là kẻ gian xảo, sau khi đã đạt được mục đích người ta có thể thay đổi ngay thái độ, thế nhưng viên quản ngục dù có quyền hành trong tay, dù đã có đạt được sở nguyện có chữ của ông Huấn vẫn một mực kính trọng Huấn Cao, đón nhận lời khuyên của Huấn Cao một cách rất chân thành, lễ phép.

“ Trong thực trạng đề lao, người ta sống với nhau bằng hung tàn, bằng lừa lọc. Tính cách dịu dàng êm ả và lòng biết giá người, biết trọng người ngay của viên quản ngục này là một thanh âm trong trẻo xen giữa bản đà mà nhạc luật đều xô bồ, hỗn loạn ” có lẽ rằng là những câu nói Nguyễn Tuân dành cho viên quản ngục. Trong truyện ngắn, viên quản ngục luôn được nhà văn Nguyễn Tuân đặt cạnh Huấn Cao, hai nhân vật được đặt trong mối quan hệ khi trực tiếp khi gián tiếp, khi trái chiều khi song hành tạo nên diễn biến ngặt nghèo, trường hợp truyện độc lạ rực rỡ, góp thêm phần tạo nên giá trị nhân sinh, nhân văn thâm thúy của tác phẩm. Ngôn ngữ cổ kính sang trọng và quý phái, tương thích với không khí rất lâu rồi đưa người đọc quay trở lại quá khứ, góp thêm phần tạo nên tính chân thực khoảng trống văn hóa truyền thống cho truyện ngắn .- / –

Trên đây là những hướng dẫn chi tiết về cách làm, lập dàn ý và một số mẫu bài phân tích nhân vật viên quản ngục trong tác phẩm Chữ người tử tù do Đọc Tài Liệu biên soạn gửi đến các em tham khảo. Hi vọng sẽ phần nào giúp các em nắm được cách làm và có thêm những ý văn hay cho bài viết của mình khi gặp đề bài này. Chúc các em học tốt !

Tâm Phương (Tổng hợp)

Source: https://expgg.vn
Category: Thông tin