Trong cuộc chiến tranh giành độc lập của dân tộc bản địa, quân và dân ta đã tạo nên những tuyến đường lịch sử một thời đi vào lịch sử dân tộc. Đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh ; đường Hồ Chí Minh trên biển ; đường ống xăng, dầu dài hàng nghìn km …
Nhưng có một con đường mà ít người biết tới, đó là “con đường tiền tệ” trong kháng chiến chống Mỹ với phương thức hoạt động đặc biệt.
Lịch sử kinh tài cách mạng mãi mãi ghi danh 3 tổ chức triển khai Qũy Ngoại tệ đặc biệt quan trọng ( B29 ) thuộc Ngân hàng Nhà nước Nước Ta, Ban Tài chính đặc biệt quan trọng ( N2683 ) và Ban Ngân tín R ( C32 ) thuộc Trung ương Cục miền Nam .Những ngày tháng 4 lịch sử vẻ vang, phóng viên báo chí tìm gặp TSKH Lê Văn Châu ( 85 tuổi ), nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, thành viên của B29, một nhân chứng khan hiếm am hiểu về hoạt động giải trí của tổ chức triển khai này .Chi viện cho mặt trận, đặc biệt quan trọng là mặt trận miền Nam là một trong những trách nhiệm quan trọng số 1 của hậu phương miền Bắc. Do vậy, vào đầu những năm 1960, “ Hội đồng chi viện tiền phương ” được Bộ Chính trị xây dựng .Dưới sự chỉ huy trực tiếp của Thủ tướng Phạm Văn Đồng ( quản trị tiên phong của Hội đồng chi viện tiền phương ), sau đó là Phó Thủ tướng Phạm Hùng trong 2 năm ( từ giữa năm 1965 cho đến giữa năm 1967, khi ông được cử vào miền Nam đảm nhiệm chức Bí thư TƯ Cục ) và tiếp theo là Phó Thủ tướng Lê Thanh Nghị trong 8 năm từ 1967 – 1975 .Để chuyên trách việc chi viện kinh tế tài chính cho những mặt trận, tháng 4/1965, từ yêu cầu của Phó Thủ tướng Phạm Hùng, Bộ Chính trị đã cho xây dựng “ Quỹ Ngoại tệ đặc biệt quan trọng ”. Quỹ này tiếp đón, tập trung chuyên sâu những nguồn ngoại tệ viện trợ, ủng hộ cho miền Nam của quốc tế, dự trữ, dữ gìn và bảo vệ, “ chế biến ” ngoại tệ thành tiền ngụy TP HCM, một số ít loại ngoại tệ tương thích ; phối hợp với những đơn vị chức năng của Tổng cục phục vụ hầu cần để luân chuyển, chi viện cho miền Nam .
Quỹ mang mật danh B29, trong đó B là ký hiệu của phòng công tác làm việc miền Nam, còn 29 là số điện thoại cảm ứng của phòng qua tổng đài của Ngân hàng Nhà nước .Nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Văn Châu cho hay, mọi hoạt động giải trí thu chi được hạch toán, kế toán riêng, có những bộ phận nhiệm vụ trình độ về thanh toán giao dịch, giao dịch thanh toán, kế toán và ngân quỹ – mỗi bộ phận chỉ có một người .Với đặc thù việc làm đặc biệt quan trọng bí hiểm, B29 như một “ quân đoàn tiền tệ ”, theo nguyên tắc của hoạt động giải trí tình báo, chịu sự chỉ huy và báo cáo giải trình đơn tuyến với cấp trên, trực tiếp là Phó Thủ tướng Lê Thanh Nghị. Nhiều thông tư, mệnh lệnh được thực thi bằng truyền miệng từ chỉ huy cấp cao, không có văn bản ký duyệt. Mỗi cán bộ chỉ biết việc làm của mình, không biết việc của người khác. B29 được xem là tổ chức triển khai tình báo kinh tế tài chính tiên phong của Nước Ta .Nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, trong suốt 10 năm hoạt động giải trí, biên chế của B29 chỉ có hơn chục cán bộ, hoạt động giải trí dưới sự quản lý của ông Mai Hữu Ích ( cố Phó quản trị Ngân hàng Ngoại thương Nước Ta ). Ngay khi mới xây dựng, B29 đã có 3 đại diện thay mặt thường trú dưới danh nghĩa khác tại Hồng Kông, Bắc Kinh và Paris .Ông Lê Văn Châu khi đó là đặc phái viên của B29 dưới danh nghĩa Tùy viên Kinh tế Bộ Ngoại tại Bắc Kinh từ giữa năm 1967 .
Hoạt động của B29 ở miền Bắc tuyệt đối bí hiểm, kịp thời nhanh gọn, đúng chuẩn và phải theo dõi, giám sát được lộ trình của dòng tiền chi viện cho tiền phương. Khâu luân chuyển tiền ở khoanh vùng phạm vi phía Bắc với những nước bạn do B29 đảm nhiệm thường sử dụng những phương tiện đi lại như đường tàu, liên vận quốc tế, những hãng hàng không … và những cán bộ chuyển ngân hoạt động giải trí như khách VIP đi công tác làm việc, những lộ trình đều tuyệt mật theo nguyên tắc đơn tuyến .Những cán bộ luân chuyển từ quốc tế về Thành Phố Hà Nội thường được trang bị hộ chiếu đỏ ( hộ chiếu ngoại giao ) mà những cán bộ khi đó gọi vui là “ bùa hộ mệnh ”, xách cặp “ diplomat ”, ngồi ở phòng VIP trước khi lên máy bay .
Mỗi chuyến vận chuyển tiền trong cặp thường có từ vài triệu đô la Mỹ tiền mặt. Lộ trình, phương tiện như vậy nhưng những trục trặc, bất trắc xảy ra trên đường khiến cán bộ chuyển và tổ chức nhiều phen hú vía, thót tim.
Chuyển tiền vào miền Nam là hành trình dài tiếp theo bằng nhiều con đường khác nhau .Trên đường đi bộ, việc đóng gói và luân chuyển do C100 – đơn vị chức năng vận tải đường bộ của đoàn 559, Tổng cục Hậu cần, Bộ Quốc phòng đảm nhiệm. Đến thời gian hẹn C100 và B29 thực thi những thủ tục, sách vở giao nhận, đóng thùng đặc chủng chở đi. Tiền được đóng trong hòm kẽm chống cháy, cho vào thùng gỗ ngụy trang chạy dọc theo đường Trường Sơn vào những chiến khu .“ Để bảo vệ bí hiểm, người luân chuyển không biết là đang luân chuyển tiền. Hàng chục xe như vậy, không biết xe nào để tiền. Chỉ có chỉ huy của đơn vị chức năng mới biết, ngay cả trong B29 cũng chỉ có vài người biết ”, ông Châu cho hay. Hàng trăm triệu đô la đã được đưa vào mặt trận bằng đường đi bộ. Đây là con đường rủi ro đáng tiếc vì địch liên tục đánh phá ác liệt .B29 sau đó có sáng tạo độc đáo luân chuyển bằng con đường “ sang chảnh ” đó là hàng không Air France của Pháp, quá cảnh sang Campuchia. Tiền được đặt trong “ vali ngoại giao ”, nhiều thì đóng vào những thùng ghi ngụy trang như đồ hộp xuất khẩu .Cán bộ B29 hình thức bề ngoài đóng giả cán bộ ngoại giao, bay 3 tiếng đến Phnom Penh, từ đây mất thêm 3 tiếng nữa đi xe hơi biển đỏ ngoại giao của sứ quán chạy đến chiến khu Tây Ninh giao cho cán bộ ở đó. 30 ngày đêm luân chuyển thường thì bằng đường đi bộ rút xuống còn 6 tiếng đồng hồ đeo tay .
Sau khi bị ” cúp ” đường bay, chỉ huy ngân hàng nhà nước đã có sáng tạo độc đáo chuyển phương pháp thanh toán giao dịch AM ( tiền mặt ) sang FM ( giao dịch chuyển tiền ). AM và FM được tổ chức triển khai theo một guồng máy rất phức tạp, link giữa hậu phương và tiền tuyến, có mạng lưới trong nước và quốc tế, vừa vận dụng những nhiệm vụ ngoại hối tầm cỡ của ngân hàng nhà nước, vừa phối hợp những kỹ thuật quân sự chiến lược, tình báo .Phương thức này giúp cho việc luân chuyển tiền từ quỹ đặc biệt quan trọng ở Thành Phố Hà Nội vào Nam đã rút từ 30 ngày xuống còn 6 ngày và sau đó chỉ còn 30 phút .“ Các mật hiệu AM, FM nhiều năng lực chỉ riêng có trong hoạt động giải trí ngân hàng nhà nước thời kháng chiến chống Mỹ ở Nước Ta. Đây là cách làm độc lạ, phát minh sáng tạo, rất khó giải thuật mà trên trong thực tiễn không có giáo trình nhiệm vụ nào dạy ”, ông Châu cho biết .Ông Châu chứng minh và khẳng định, suốt trong cả quy trình hoạt động giải trí 10 năm, số tiền chi viện cho miền Nam không bị mất một đồng và lại còn được nhân lên từ lãi kinh doanh thương mại tiền tệ .Sau ngày 30/4/1975, B29 triển khai xong thiên chức lịch sử vẻ vang, đạt được những hiệu quả vô cùng to lớn trong điều kiện kèm theo rất là khó khăn vất vả. Cụ thể, B29 đã tập trung chuyên sâu, kêu gọi được 678 triệu USD, trong đó đã chi viện cho miền Nam hơn 529 triệu USD từ năm 1965 đến 1975 .B29 đã góp thêm phần chính yếu trong việc giữ vững “ mạch máu ” kinh tế tài chính cho cuộc kháng chiến. Vì những thành tích và những góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất quốc gia, ngày 9/6/2009, Quỹ ngoại tệ đặc biệt quan trọng B29 và Ban Tài Chính đặc biệt quan trọng N2683 đã được Nhà nước phong tặng thương hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân .Ở tuổi 85, sức khỏe thể chất giảm sút, kỷ niệm cũng đã rơi rớt một phần, nhiều bạn bè đồng đội đã không còn, ông Lê Văn Châu quyết định hành động dành 2 năm để ghi lại những hồi ức nhằm mục đích tri ân những đồng nghiệp năm xưa, đồng thời có nguồn tư liệu cho giới điều tra và nghiên cứu và thế hệ trẻ tìm hiểu và khám phá .
Như một mạch nguồn xuyên suốt thời gian, ngành ngân hàng đã và đang tiếp tục nỗ lực, tạo nên những huyền thoại mới trên con đường tiền tệ, góp phần phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng đất nước hùng cường.
Trần Thường – Thiết kế: Quốc Dũng – Ảnh: Tư liệu
Bài viết được tìm hiểu thêm thêm từ cuốn sách “ Huyền thoại con đường tiền tệ trong kháng chiến chống Mỹ ” của TSKH Lê Văn Châu
Hai lần Bác Hồ đến thăm và kỷ niệm của con trai Giáo sư Nguyễn Xiển
Gia đình Giáo sư Nguyễn Xiển có vinh dự được Bác Hồ hai lần tới thăm, … những lời ân cần, chỉ dạy của Bác khiến những thành viên trong mái ấm gia đình tri thức tân tiến phải suy ngẫm .
Source: https://expgg.vn
Category: Thông tin
