Bài văn phân tích bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu hay nhất

Trong thơ ca cách mạng Việt Nam, Tố Hữu được coi như là lá cờ đầu, mở đường cho rất nhiều sáng tác về cách mạng thời kì này. Năm mười bảy tuổi, ông đã sớm được giác ngộ lí tưởng cách mạng, để rồi một năm sau đó (năm 1938), ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong niềm vui khi vinh dự được đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản, ông đã viết nên bài thơ Từ ấy để bộc lộ hết cảm xúc của bản thân.

Mở đầu bài thơ, Tố Hữu đã viết nên nhũng lời thơ tràn đầy lòng tin yêu:

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lí chói qua tim

Từ ấy là một từ chỉ thời hạn chưa đơn cử, rõ rang, nhưng đặt nó vào câu thơ này, Từ ấy là mốc thời hạn ghi lại bước ngoặt có ý nghĩa lớn trong cuộc sống của người người trẻ tuổi cách mạng. Từ ấy cũng chính là xúc cảm chủ yếu của bài thơ : là tiếng lòng reo vui, rộn ràng, trần ngập niềm tin yêu của nhà thơ khi vinh dự được đứng vào hàng ngũ cao quý của Đảng. Và sau thời hạn Từ ấy đó chính là những sự đổi khác lớn lao cũng như sự giác ngộ lý tưởng Đảng. Hai hình ảnh thơ ẩn dụ nắng hạ, mặt trời chân lí gợi ra cho người đọc về ánh sáng, về lý tưởng cao quý của Đảng. Ý thơ ẩn dụ mặt trời ấy ta từng phát hiện trong một lần nhà thơ Viễn Phương đi Viếng lăng Bác :
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Mặt trời trong lăng là hình ảnh ẩn dụ, ý muốn nói tới Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại và là người cha già kính yêu của cả dân tộc bản địa Nước Ta. Bác là người đã tìm ra được con đường cứu nước đúng đắn nhất cho dân tộc bản địa, và Bác chỉ có một trên đời nên Bác được coi như mặt trời .

Trở lại với Từ ấy, từ bừng ở câu thơ đầu như làm cho cả bài thơ được tỏa sáng. Nếu như trước từ bừng là một Tố Hữu chưa biết nên chọn con đường đi nào đúng đắn, thì sau bừng là ánh sáng ngập tràn của lí tưởng Đảng, ánh sáng chói chang, đẹp tươi nhất. Tác giả như bước ra khỏi bóng tối để đến với ánh sáng của cách mạng, của niềm tin. Lý tưởng cộng sản chính là nguồn sáng can đảm và mạnh mẽ nhất, xua tan đi bóng tối, làm bừng sáng cả trí tuệ và tâm hồn của Tố Hữu .
Ở hai câu thơ sau, sự thức tỉnh và giác ngộ cách mạng đã khiến cho tâm hồn của người chiến sỹ cách mạng trẻ giống như một vườn hoa tràn ngập tiếng chim và tỏa nắng rực rỡ sắc hoa :
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim

Với bút pháp lãng mạn kết hợp với hình ảnh so sánh, nhà thơ Tố Hữu đã diễn tả niềm vui sướng, say mê, hạnh phúc ngập tràn khi bắt gặp lý tưởng Đảng. Ta thấy được sự chuyển biến rõ nét diễn ra trong tâm hồn người chiến sĩ cách mạng: một tâm hồn thực sự sinh động, tràn đầy sức sống. Chỉ với khổ thơ đầu, tác giả dường như đã tô vẽ những gam màu tươi sáng, đẹp đẽ nhất cho cả bài thơ.

Từ sự giác ngộ lý tưởng cách mạng, nhà thơ đã hình thành nên tư tưởng lớn trong tâm hồn qua khổ thơ thứ hai :
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình giàn trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời

Nhà thơ Tố Hữu đã sử dụng đại từ nhân xưng tôi để bộc lộ cái tôi cá nhân, nhưng cái tôi ấy lại gắn liên với cái ta rộng lớn, bao la nhất. Từ buộc ở câu thơ đầu gợi lên cảm giác gắn bó của những người chiến sĩ cách mạng với mọi người. Sự kết hợp của ba hình ảnh buộc, trang trải, gần gũi chính là sợi dây, là con đường, và là lẽ sống mà người chiến sĩ đã lựa chọn và theo đuổi tới cùng. Cái tôi của tác giả như hòa vào cái ta – hình ảnh hoán dụ trăm nơi (quần chúng nhân dân) để làm mạnh khối đời. Với một tấm lòng kiên trung, tình yêu thương bao la, người chiến sĩ muốn mang đến sự bình an, ấm no nhất cho nhân dân, để có thể cùng họ gánh vác bớt nỗi khổ, cực nhọc.

Ở khổ thơ cuối, từ chân lý muốn được chở che, phủ bọc, gắn bó với mọi người, mọi nhà, Tố Hữu đã chứng minh và khẳng định được vị thế của mình :
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ

Không áo cơm, cù bất cù bơ.

Nhà thơ đã khẳng định chắc chắn sự chuyển biến lớn lao trong tình cảm qua việc sử dụng điệp cấu trúc đã là … / là … của. Dù khổ thơ chỉ mang ý nghĩa liệt kê nhưng nó vẫn toát lên được tình cảm, sự tin yêu và gắn bó của người chiến sỹ với toàn thể nhân dân. Từ là được lặp đi lặp lại, tích hợp với những từ ngữ con, em, anh, đã xác lập được vị trí của tôi trong đại gia đình cần lao. Qua đó, nhà thơ đã biểu lộ được tình hữu ái, tình thân yêu ruột thịt của những người chiến sỹ với quần chúng lao khổ, cùng gắn bó, san sẻ, gánh vác khổ đau, đương đầu với sóng gió, quyết không lùi bước. Hình ảnh kiếp phôi pha, cù bất cù bơ gợi cho người đọc về hình ảnh những con người dãi dầu mưa nắng, khó khăn vất vả, những con người long dong, không nơi lệ thuộc. Hai hình ảnh ấy tích hợp với số từ ước lệ vạn đã tái hiện rõ nét hình ảnh quần chúng nhân dân lao động nghèo – giai cấp chính trong xã hội Nước Ta lúc bấy giờ với lực lượng phần đông .

Quả thực, bài thơ Từ ấy là lời tâm nguyện của người thanh niên yêu nước giác ngộ lý tưởng cách mạng. Đây cũng là một bài thơ ý nghĩa, đánh dấu sự trưởng thành của một con người, một giai đoạn văn học và của một chặng đường cách mạng đầy gian nan. Sự vận động trong tâm trạng của nhà thơ được thể hiện rất sinh động qua những hình ảnh tươi sáng, kết hợp với các biện pháp tu từ và ngôn ngữ giàu nhạc điệu.

Viết bởi Diệp Tư Viễn