Mùa Pre-fall đánh dấu mùa thu đang về. Bỏ qua những gam màu ngọt ngào của xuân và nóng bỏng tươi mát của hè, chúng ta bước vào giai đoạn với những sắc thái trầm tĩnh hơn. Những họa tiết hoa lãng mạn của mùa xuân hè cũng được thay thế với những thiết kế mạnh mẽ hơn. Một trong những mẫu họa tiết được trưng dụng nhiều nhất mùa chớm thu là họa tiết tartan.
Loại họa tiết này còn được biết đến thoáng đãng với cái tên “ họa tiết Scotland ”. Nhưng giới mê khuynh hướng cũng biết đến nó như một hình tượng của punk. Và họa tiết tartan không chỉ có thế. Hãy cùng Harper’s Bazaar khám phá những điều mê hoặc về nó .
Mục lục
Vải tartan là gì?
Tartan là một loại họa tiết đan xen giữa những đường kẻ sọc và ô vuông. Các đường kẻ sọc ngang dọc đa sắc đan xen, tạo nên các ô màu với kích thước đa dạng gọi là sett.
Thuở sơ khai, những dải màu của vải tartan đến từ màu nhuộm vạn vật thiên nhiên. Chủ yếu là trắng ngà ( màu tự nhiên của len ), và nâu hạt dẻ của màu nhuộm thực vật. Mãi đến thế kỷ 19, khi màu nhuộm tổng hợp được ý tưởng ra, thì họa tiết tartan mới khoác lên những sắc màu bùng cháy rực rỡ mà tất cả chúng ta quen thuộc thời nay như xanh, đỏ, vàng …
Vải tartan, chất vải của sự xung đột giữa Anh và Scotland
Nhiều vật chứng cho thấy lối dệt vải kẻ carô và sọc ngang dọc Open tiên phong ở nền văn hóa truyền thống cổ đại. Văn hóa Trung Quốc, La Mã, thậm chí còn là Viking cổ đại đều có những mẫu vải kẻ họa tiết tựa như. Có lẽ vì lối dệt vải sọc ngang dọc này dễ triển khai .
Nhưng cuối cùng, nơi được mệnh danh là cái nôi của tartan lại là Scotland. Bởi dấu ấn sâu đậm mà nó tạo nên cùng vùng đất này.
Tại Scotland, vào thế kỷ 16, vải tartan được xem là một cách bày tỏ niềm tự hào về thổ nhưỡng của mình. Do lúc này vải được nhuộm với màu thực vật, sắc tố họa tiết tartan của từng vùng đất sẽ khác nhau. Chỉ cần nhìn sắc tố và lối dệt vải là người ta hoàn toàn có thể biết người mặc đến từ vùng đất nào .Vào những năm 1700, hoàng tộc Anh nội chiến. Từ lâu, hoàng tộc Anh đã có nhiều con cháu, nhiều phân nhánh, và nhiều đại chiến giành ngai vàng. Cuộc nội chiến vào cuối những năm 1680 đến khoảng chừng 1780 là sự cạnh tranh đối đầu giữa House of Stuart, phân nhánh theo đạo Công giáo ( Roman Catholics ), và House of Hanover, phân nhánh đang cầm quyền theo đạo Anh giáo ( Anglican ). House of Stuart được dân Scotland ủng hộ nhiệt liệt. Và vì thế nhiều đại chiến đẫm máu diễn ra giữa Scotland và Anh Quốc .Sau khi nhà House of Stuart thất thủ, Anh Quốc muốn dân Scotland hòa nhập văn hóa truyền thống với Anh Quốc, ngăn ngừa cuộc nội chiến tái khởi. Cách dễ nhất là vô hiệu văn hóa truyền thống cá thể của họ : chính là vải tartan. Bộ luật Dress Act năm 1746 cấm dân thường dệt và mặc phục trang làm từ vải tartan .
Nhưng rồi, giới thương nhân đã cứu lấy tartan. Căn bản vì họ có thể phá sản khi bị cấm kinh doanh chất liệu vải này.
Bộ luật trên bị hủy bỏ năm 1782. Nhưng tiếc thay, lúc này vải tartan đã bị quên lãng. Những khung cửi đã mục. Cách dệt họa tiết tartan truyền thống cuội nguồn của từng khu vực cũng bị mai một. Những người duy nhất còn mặt vải tartan là quân lính hoàng gia .
Năm 1822, vải tartan trỗi dậy nhờ sự trợ giúp của hoàng tộc Anh.
Để hàn cách sự xa cách giữa Scotland và Anh Quốc, vua George IV đã đến Scotland để du ngoạn. Ông là vị vua đầu tiên đặt chân đến vùng đất này sau 171 năm. Khi đến đây, ông đã đề nghị các quan chức mặc đồng phục làm từ vải tartan để thể hiện bản sắc riêng. Hành động của ông chính thức biến vải tartan thành một biểu tượng văn hóa Scotland, làm dấy nên cơn sốt vải tartan.
Để ăn theo khuynh hướng mới này, những đơn vị sản xuất đã tìm đến những gia tộc cổ xưa nhất của Scotland. Mỗi gia tộc sẽ phong cách thiết kế nên một họa tiết riêng của mình, như một gia huy vậy. Các thành viên sẽ sử dụng vải tartan được dệt riêng cho những sự kiện sang trọng và quý phái. Và những họa tiết này được đăng tải trong quyển sách Vestiarium Scoticum ra đời năm 1842. Từ lúc này, vải tartan trở nên được đánh đồng với những dòng dõi quyền quý và cao sang có gốc gác, thay vì họa tiết của dân làm mưa làm gió của thế kỷ trước .
Vải tartan và thời trang
Dưới thời trị vì của nữ hoàng Victoria ( 1837 – 1901 ) và nhà vua Edward ( 1901 – 1910 ), vải tartan vô cùng được ưu thích và phổ cập. Từ lúc này, chúng trở thành một loại vật liệu thời trang. Họa tiết tartan trở nên được đánh đồng với những tên thương hiệu Anh, như Burberry và Vivienne Westwood, cũng như khuynh hướng Punk bắt nguồn từ xứ sở xương mù .
Biểu tượng của nhà mốt Burberry
Họa tiết tartan khởi đầu gắn liền với Burberry trong những năm giữa hai cuộc thế chiến. Năm 1924, họa tiết tartan được Thomas Burberry ưu tiên đưa vào những phong cách thiết kế của mình. Mẫu phong cách thiết kế của Burberry này gồm những gạch màu trắng, đen và màu lông lạc đà, được đặt tên là Nova Check. Ngày nay, những đường kẻ caro nổi tiếng này gần như là thứ nhận diện mẫu sản phẩm của Burberry thuận tiện hơn cả .
Linh hồn của phong cách punk
Trào lưu punk Open vào thập niên 1970. Trào lưu này được những giới trẻ bất mãn so với giai cấp cầm quyền theo đuổi .Những người theo văn hóa truyền thống punk đã bộc lộ cái tôi cá thể bằng những hình tượng gai góc như màu đen, màu đỏ, đinh tán và phụ kiện tác động ảnh hưởng BDSM … cùng họa tiết tartan. Lúc này, vải tartan đã được đánh đồng với văn hóa truyền thống thượng lưu của giới quý tộc cũ. Dân chơi punk đã làm phục trang làm từ vải tartan xé rách nát, như một cách bộc lộ việc mình muốn xé nát thể chế lúc ấy .Trào lưu punk lưu lại một vòng tròn toàn vẹn cho họa tiết tartan. Từ vật liệu vải của giới Scotland làm mưa làm gió, nó được thông thường hóa, rồi sau lại trở lại với hình tượng cho sự làm mưa làm gió .
Những nhà thiết kế nổi tiếng với phong cách punk, như Vivienne Westwood hay Lee Alexander McQueen, luôn dùng vải tartan trong các thiết kế của mình. Bà Vivienne Westwood từng cho ra đời chiếc đầm cưới đồ sộ với họa tiết tartan.
Họa tiết của nữ quyền
Vì lịch sử vẻ vang can đảm và mạnh mẽ và sắc thái can đảm và mạnh mẽ mà vải tartan, đến ngày này, vẫn được xem là một họa tiết power dressing của những quý cô tân tiến. Rất nhiều nhà mốt như Dior, Chanel, Gucci … tôn vinh vẻ đẹp nữ quyền liên tục sử dụng họa tiết này trong những phong cách thiết kế của mình .
Dù giờ đây họa tiết tartan đã bị một phần nào đó đánh đồng với trào lưu punk xốc nổi, mái ấm gia đình hoàng gia Anh vẫn trọng dụng nó. Lính canh hoàng gia vẫn mặc phục trang làm từ họa tiết này. Và nữ hoàng Elizabeth II cũng có một mẫu dệt riêng của mình : Mẫu Royal Stewart .
Harper’s Bazaar Vietnam
Source: https://expgg.vn
Category: Thông tin
